Νεοεκλεγείς Δήμαρχος σε υποβαθμισμένο προάστιο βάζει μπρος αμφισβητούμενο σχέδιο ανάπλασης οικιστικού συγκροτήματος, ερχόμενος σε σύγκρουση με τη μαύρη μεταναστευτική κοινότητα.
Ευρισκόμενος πια στο δεύτερο σκηνοθετικό του βήμα, ο καταγόμενος από το Μάλι σκηνοθέτης Λατζ Λι επιμένει εκ νέου με τα βιωματικού ύφους προβλήματα των γαλλικών προαστίων. Το ίδιο έκανε με το πολυβραβευμένο ντεμπούτο του «Οι Άθλιοι» (2019), για να συνεχίσει (από το πόστο του γραφιά μόνο) στο αμφιλεγόμενο «Athena» (2022) του Ρομάν Γκαβράς. Η τρίτη του (σερί!) φορά αποδεικνύεται φαρμακερή, καθώς πέραν της επανάληψης μιας παρόμοιας θεματολογίας, «Οι Παρείσακτοι» δεν διαθέτουν ούτε την ντοκιμαντερίστικη ένταση της πρώτης του, ούτε (καν) τη βιρτουοζιτέ του Γκαβράς που «καθάριζε» για πολλά από τα σεναριακά ατοπήματα.
Έπειτα από τον ξαφνικό θάνατο του εν ενεργεία Δημάρχου (σε μια σκηνή που θα ταίριαζε άψογα σε κωμωδία των Monty Python, μόνο που εδώ γίνεται στα σοβαρά!), ο λευκός παιδίατρος Πιερ αναλαμβάνει να καθίσει στη θέση του, κερδίζοντας στη σχετική ψηφοφορία τον μαύρο εσωκομματικό του αντίπαλο. Ο νέος άρχοντας του φτωχού banlieue συνεχίζει από εκεί που σταμάτησε ο προηγούμενος, θέτοντας ως βασικό του στόχο την με κάθε τρόπο εκκένωση του γιγαντιαίου «Κτηρίου 5», μιας και το συγκεκριμένο οικοδομικό συγκρότημα αποτελεί εμπόδιο στα πλάνα του. Τούτο (φυσικά) σημαίνει πως θα έρθει σε σφοδρή αντιπαράθεση με τους μετανάστες ενοίκους των διαμερισμάτων του bâtiment, οι οποίοι καθοδηγούμενοι από τη νεαρή ακτιβίστρια Χαμπί προσπαθούν με αγώνα να σώσουν ό,τι μπορούν, από τη δύσκολη θέση στην οποία τους έχει οδηγήσει η τετελεσμένη απόφαση του Δημάρχου.
Ενώ σε πρώτο πλάνο ο Γάλλος auteur θέτει το θέμα του gentrification (που βασανίζει τις σύγχρονες μεγαλουπόλεις) και για το οποίο δεν μπορείς να τον ψέξεις (ειδικά από τη σκοπιά που το αντιμετωπίζει), παγιδεύεται σε μία υπεραπλουστευτική προσέγγιση των πραγμάτων, αγκαλιάζοντας τόσο τον αφελή διδακτισμό, όσο και τον μανιχαϊσμό. Πετώντας στο μύλο των «Παρείσακτων» σκόρπιες υποπλοκές που έχουν να κάνουν με παρασκηνιακή πολιτική ίντριγκα, αστυνομική βία, νεολαιίστικο ακτιβισμό, ακροδεξιά ρητορική και (με τον πλέον άσχετο τρόπο) τον πόλεμο στη Συρία, ο Λι δείχνει πως προσπαθεί υπερβολικά ώστε να πείσει για το δίκαιο του σκοπού του, χάνοντας σταδιακά τα αυγά και τα καλάθια.
Η προαναφερθείσα υπερβολή χτυπάει κόκκινο στη φάση της πυρκαγιάς, η οποία λύνει τα δημαρχιακά χέρια (οι πολιτικοί μηχανικοί θα σκίσουν τα πτυχία τους με την εν λόγω εξέλιξη), πιάνοντας θέση πλάι σε πολλές και διάφορες σεναριακές ευκολίες που εμφανίζονται εδώ κι εκεί, όπως (λόγου χάρη) την αυθόρμητη απόφαση της νεαρής Χαμπί να κατέβει υποψήφια στις εκλογές εν μέσω… διαδήλωσης. Ο θεσμικός ρατσισμός, οι κοινωνικές ανισότητες και η αποτυχία των πολιτικών να βρουν ασφαλείς λύσεις στο πρόβλημα της στέγασης δημιουργούν ένα εκρηκτικό πεδίο δράσης, που ενίοτε μοιάζει με καζάνι έτοιμο να σκάσει. Εδώ, όμως, δεν είναι το τηλεοπτικό «The Wire», το οποίο όλα αυτά τα εξέτασε με τρόπο διεξοδικό, αλλά μία καρικατούρα πλοκής και χαρακτήρων, όπου με άλματα λογικής επιχειρείται να αποδειχθεί το προφανές. Η τελική κλιμάκωση (που φλερτάρει με θριλερικό home invasion!) είναι από άλλο ανέκδοτο, με τον Λι να αφήνει την ιστορία του ανολοκλήρωτη ως… καλός σύγχρονος auteur, απλά ρίχνοντας τίτλους τέλους όπως προστάζει η σχετική φεστιβαλική «μόδα».
ΕΙΝΑΙ ΓΙΑ ΜΕΝΑ;
Άψυχοι και αφόρητα διδακτικοί, τούτοι «Οι Παρείσακτοι» διακρίνονται για το δίκαιο των αιτημάτων τους και το… παντελώς άστοχο των διεκδικήσεών τους. Άνοστη, ξαναζεσταμένη τροφή είναι αυτή που προσφέρει στην προκειμένη ο σκηνοθέτης Λατζ Λι.
Νίκος Παλάτος
Η συνέντευξη δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα freecinema.gr