Παρακολουθώντας για δεύτερη φορά μετά από την πρεμιέρα της πέρσι στις Κάννες την τελευταία ταινία του Μάρκο Μπελόκιο, έμπειρου, βετεράνου κινηματογραφιστή με 60 χρόνια στον χώρο (είναι 83 ετών) δεν εκπλήσεσαι τόσο από την ειλικρίνεια με την οποία χειρίζεται το καυτό θέμα του – η ευθύτητα του Μπελόκιο, στην διαχείριση δύσκολων θεμάτων είναι γνωστή – αλλά από την αψεγάδιαστη σκηνοθετική παρουσίασή του προς εξυπηρέτηση του θεάματος • από το πόσο συμπαγής, ουσιαστικός και φιλμικά συνεπής είναι σε αυτό που θέλει να πει.
Ο Μπελόκιο ανατρέχει στο παρελθόν, στον 19ο αιώνα και εξιστορεί την περίπτωση μιας αμαρτίας της Καθολικής Εκκλησίας που έλαβε χώρα στην Βόρεια Ιταλία όταν ο κλήρος απέσπασε διά της βίας αλλά και το γράμμα του νόμου ένα εξάχρονο εβραιόπουλο (Ενεα Σάλα) από την οικογένειά του. Για ποιο λόγο; Διότι ο μικρός όταν ήταν ακόμα βρέφος, βαφτίστηκε Χριστιανός από μια γυναίκα που δεν το είπε σε κανέναν.
Όμως αυτή η σπαρακτική, ανθρώπινη ιστορία, ένα οικογενειακό δράμα κατά βάση, καλλιεργείται ποικιλοτρόπως και πολυσύνθετα από τον Μπελόκιο. Υπάρχουν οι μεγάλες «οπερατικές» σκηνές όπου βλέπουμε να εκφράζεται ο βαθύτατος ανθρώπινος πόνος, όπως υπάρχουν και οι μικρότερες σκηνές γεμάτες υπονοούμενα που απεικονίζουν το παρανοϊκό του όλου θέματος αυξάνοντας το ενδιαφέρον μας. Ενώ βλέπουμε το παιδί να γαλουχείται στον καθολικισμό με την βία, παράλληλα βλέπουμε το παρασκήνιο στα σκοτεινά απόκρυφα του Βατικανού.
Ο Πάπας Πίος ο Θ’ (Πάολο Πιερμπόν) φέρεται με τον πιο δημαγωγικό, δικτατορικό τρόπο, άκαμπτος μπροστά στο δόγμα της θρησκείας του. «Non possum»/ δεν μπορώ λέει και ξαναλέει ταπεινώνοντας την επιτροπή της Εβραϊκής κοινότητας που τον επισκέπτεται για να τον παρακαλέσει. Αλλά την ίδια ώρα είναι προσεκτικός στους χειρισμούς του: οι Ρόθτσαιλντ που έχουν στηρίξει οικονομικά το Βατικανό έχουν δείξει ενδιαφέρον για την υπόθεση του Εβραιόπουλου και αν αυτοί θυμώσουν «κηρύσσουμε πτώχευση» λέει στον Πάπα ο συμβουλος του (Φιλίπο Τίμι).
Ο Μπελόκιο κάνει διαρκώς νύξεις για το γενικότερο παρασκήνιο στο Βατικανό και το αποτέλεσμα είναι απολαυστικό, αρκεί να προσέξει κανείς τις λεπτομέρειες. Βεβαίως, ο σκηνοθέτης δεν λησμονεί την ίδια την ψυχολογία του παιδιού που θα γίνει σμπαράλια εφόσον από την μια πλευρά, μεταστρέφεται στον Καθολικισμό αλλά από την άλλη δεν μπορεί να ξεχάσει το αίμα του. Όμως το βασικότερο εδώ είναι ότι ο έμπειρος σκηνοθέτης δεν πέφτει στην παγίδα του δόγματος, δεν κάνει κήρυγμα εναντίον της Εκκλησίας γιατί στην ουσία αυτός ακριβως ο δογματισμός βρίσκεται στο δικό του στόχαστρο.
Γιάννης Ζουμπουλάκης
Το κείμενο δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα tovima.gr