ΠΑΙΔΙΑ ΤΟΥ ΧΕΙΜΩΝΑ, ΤΑ - Μίλτος Τόσκας
Η επιστροφή του ελληνικής καταγωγής, οσκαρικού σκηνοθέτη Αλεξάντερ Πέιν έχει άρωμα “Nebraska”.
Μετά τον αμφιλεγόμενο “Μικρόκοσμο” ο Αλεξάντερ Πέιν επιστρέφει σε ένα κινηματογραφικό είδος που γνωρίζει καλά και με τη βοήθεια του σεναριογράφου Ντέιβιντ Χέμινγκσον μας μεταφέρουν στο 1970. Υφαίνουν μία ιστορία με κέντρο τον άνθρωπο για τον άνθρωπο. Αποφεύγουν παγίδες μελοδραματισμού και διδακτισμού και δημιουργούν έναν ύμνο στην επικοινωνία που είναι ικανή να γιατρέψει πληγές και να χτίσει γέφυρες επαφής που σε διαφορετική συνθήκη θα ήταν αδύνατον να δημιουργηθούν. Δύο Χρυσές Σφαίρες και πέντε υποψηφιότητες για Όσκαρ. Πρεμιέρα στο Φεστιβάλ της Θεσσαλονίκης κι από σήμερα στις σκοτεινές αίθουσες.
Ο πίνακας γράφει “ΓΝΩΣΙ ΣΑΥΤΟΝ”. Δε συνηθίζεται κάτι τέτοιο σε διεθνείς παραγωγές. Αμέσως ο θεατής νιώθει οικείο το περιβάλλον. Αν λάβουμε υπόψιν τι θα ακολουθήσει αυτή η φράση λειτουργεί ως προοικονομία. Στο ταξίδι που ξεκινάει η αυτοκριτική και η ενδοσκόπηση έχουν κυρίαρχο ρόλο. Πλησιάζουν Χριστούγεννα και το πνεύμα τους τείνει να κατακλύσει την ατμόσφαιρα. Ο στρυφνός καθηγητής Πωλ, που αρκετές φορ αγγίζει τα όρια του σαδιστή έχει δυσαρεστήσει τη διοίκηση («πλούσιος και ηλίθιος δημοφιλής συνδυασμός») κι ο κλήρος πέφτει σε αυτόν προκειμένου να περάσει αυτές τις ημέρες φυλάσσοντας τα παιδιά που οι οικογένειές τους έχουν αποφασίσει να αφήσουν στο εκπαιδευτικό ίδρυμα. Στο πλευρό του έρχεται η μαγείρισσα Μαίρη κι από τους μαθητές τελικά παραμένει μόνο ο Άνγκους Τάλι.
Όλα δείχνουν πως αυτή η συνύπαρξη θα είναι προβληματική. Οι οιωνοί δεν είναι καλοί. Ένα ειρωνικό «happy holidays» ακούγεται καθώς αποχωρούν κι οι τελευταίοι συμμαθητές του πρωταγωνιστή μας. Τώρα πλέον τρεις εντελώς διαφορετικοί χαρακτήρες καλούνται να “ενώσουν” τη μοναξιά τους. Η μουσική έρχεται ως η απόλυτη συγκολλητική ουσία να εκφράσει τον ψυχισμό των ηρώων μας σε κάθε σκηνή. Η έμμεση επίκληση στο συναίσθημα («ακούω τον άνεμο, τον άνεμο της ψυχής μου») έχει απόλυτη επιτυχία όσον αφορά τον αντίκτυπό της στον θεατή, που γίνεται ενεργό μέλος υπόθεσης με την απόσταση μεταξύ οθόνης και αίθουσας να μηδενίζεται με ταχύτητα φωτός.
Υπάρχει πολύς χρόνος μέχρι να περάσουν οι άγιες αυτές ημέρες. Αρχικά ο Πωλ και η Μαίρη έρχονται πιο κοντά («πόσο θεραπευτικό είναι να καθαρίζεις πατάτες»). Ο σκληρός καθηγητής σέβεται απεριόριστα την κομβική συνεργάτιδα του ομίλου και προσπαθεί να λειάνει τα τραύματά της από τον πόλεμο του Βιετνάμ. Ο νεαρός μαθητής με τη σειρά του έρχεται να θυμίσει στον δάσκαλο, το «νους υγιής εν σώματι υγιεί» και ο Πωλ προσπαθεί με τον δικό του τρόπο να τον μυήσει στον μαγικό κόσμο του βιβλίου και συνολικά του Πολιτισμού μακριά από τον χρησιμοθηρικό – βαθμοθηρικό χαρακτήρα που επιβάλλει το σύγχρονο σύστημα εκπαίδευσης.
Μίλτος Τόσκας
Το κείμενο δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα olafaq.gr