Η ταινία της 74χρονης Πολωνής σκηνοθέτριας Αγκνιέσκα Χόλαντ εκτυλίσσεται σε κεφάλαια. Αρχικά μας συστήνει μια οικογένεια από τη Συρία που εγκαταλείπει την πατρίδα της. Τους συναντάμε σε μια πτήση για το Μινσκ απ’ όπου σχεδιάζουν να περάσουν τα σύνορα για την Πολωνία και στη συνέχεια να πάρουν τον δρόμο για την Σουηδία. Το τμήμα της διέλευσης των συνόρων αποδεικνύεται όχι απλώς παράνομο αλλά επικίνδυνο και ιδιαίτερα εξευτελιστικό. Μόλις βρίσκονται στη Πολωνική πλευρά, σύντομα συλλαμβάνονται από τους συνοριοφύλακες που περιπολούν στα δάση και τους απωθούν βίαια από ένα συρμάτινο φράκτη πίσω στη Λευκορωσία. Η ταπείνωση δεν σταματά εκεί καθώς οι αρχές της Λευκορωσίας θα προχωρήσουν στην ανταπόδοση της ενέργειας των Πολωνών. Έτσι σιγά-σιγά η ολοένα και μεγαλύτερη ομάδα ανθρώπων αρχίζει να πετιέται στην κυριολεξία ανάμεσα στις δύο χώρες σαν σκουπίδια, με τα αποθέματα να τελειώνουν και οι ελπίδες για την σωτηρία να σβήνουν.
Το επόμενο κεφάλαιο μας βγάζει από το δάσος και ακολουθεί τη ζωή του Πολωνού συνοριοφύλακα Γιάν. Είναι ένας από τους ένστολους αξιωματικούς που εκτελεί βίαια το καθήκον του. Τώρα τον βλέπουμε ως ένα νεαρό άνδρα, αναμένοντα πατέρα, έναν δημόσιο υπάλληλο που εκπαιδεύεται στο γεγονός ότι οι πρόσφυγες είναι όπλα που χρησιμοποιεί ο Λευκορώσος Δικτάτορας εναντίον της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ότι τα παιδιά που βλέπουν να περνούν τα σύνορα είναι ανθρώπινες σφαίρες. Παρά την αφοσίωση του στην υπηρεσία της πατρίδας του, ο Γιάν αρχίζει να νιώθει το βάρος της συνείδησης του. Στα επόμενα κεφάλαια της ταινίας Πολωνοί ακτιβιστές που καταβάλουν κάθε δυνατή προσπάθεια για να βοηθήσουν τους πρόσφυγες βλέπουν τις προσπάθειες τους να ματαιώνονται σε κάθε τους βήμα από το υποτιθέμενο κράτος δικαίου της Ευρώπης, καθώς και η μεσήλικας ψυχίατρος Τζούλια, της οποίας η ζωή αλλάζει όταν ο δρόμος της διασταυρώνεται με την οικογένεια των Σύριων.
Με αυτόν τον τρόπο η Χόλαντ τονίζει πως η προσφυγική κρίση έχει πολιτικοποιήσει βασικά ζητήματα όπως η στέγαση, το φαγητό και η ένδυση. Κι ενώ τελικά είναι πολύ απαιτητική και συναισθηματική, τα Πράσινα Σύνορα είναι μια οργισμένη καταδίκη της φθαρμένης και σάπιας ηθικής της Ευρώπης, που τελειώνει μ’ ένα ελπιδοφόρο επίλογο, σημειώνοντας πως η Πολωνία υποδέχθηκε 300.000 Ουκρανούς πρόσφυγες στα σύνορα της μετά τη Ρώσικη εισβολή.
Η Χόλαντ κάνει ένα δίκαιο έργο, αναμφισβήτητα το καλύτερο της μετά το Europa Europa, που γέρνει στον συστημικό ρατσισμό και παίζει με το κύμα της ύπουλης λαϊκίστικης πολιτικής που έχει κάνει την εφαρμογή της τόσο εύκολη, τόσο αξιοσέβαστη και τόσο εύγευστη. Μια ιστορία που ξεκινά με τόση ελπίδα και καταλήγει σ’ έναν κατάλογο θηριωδιών που δύσκολα φαίνονται δυνατές σε καιρό ειρήνης, η μητέρα της οικογένειας όταν αποκαλύπτει τελικά το σκληρό χέρι της μοίρας, αναφωνεί θρηνώντας
’’Είπες ότι ο δρόμος θα ήταν γρήγορος και εύκολος’’.
Ανδρέας Κουταλάς
Το κείμενο δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα popitandmovieon.blogspot.com