Ο νέος Γερμανός σκηνοθέτης Ίλκερ Τσάτακ περιγράφει τις κοινωνικές συνθήκες και τις δυσκολίες τους, σήμερα, στο σύγχρονο γερμανικό σχολείο, διαμέσου της διαδρομής μιας νέας, ανοιχτόμυαλης, χαριτωμένης και γλυκύτατης Γερμανίδας δασκάλας· διαμέσου των επιλογών της, της πορείας της, της μεθόδου, του χαρακτήρα και των σχέσεών της με τους μαθητές,. Εκεί, με αφορμή κι αφετηρία μιας σειρά κλοπών, τίθενται σοβαρότατα προβλήματα σχετικά με τις ελευθερία, την πειθαρχεία και την καταπίεση των μαθητών, αλλά και των δασκάλων (οι δάσκαλοι μερικές φορές καταπιέζουν και άλλες καταπιέζονται). Τι σημαίνει υπευθυνότητα, τάξη, ελευθερία έκφρασης και κινήσεων, τι είναι η διδασκαλική-παιδαγωγική σχέση, και ποια τα όρια της ελευθερίας, της ανευθυνότητας και της καταστολής στο σύγχρονο σχολείο...
Η ταλαίπωρη, όμορφη δασκάλα, στριμωγμένη από τα γεγονότα, αμφιταλαντεύεται ανάμεσα στην ανεκτικότητα, την καλοσύνη, την επικοινωνία, τον πλουραλισμό, την αντιρατσιστική οπτική και την ανάγκη ελέγχου των μαθητών, διδασκαλίας των γνώσεων, υπευθυνότητας, επιβολής του δασκάλου.
Και οι ίδιοι οι μαθητές είναι, όπως όλοι οι άνθρωποι, αντιφατικοί, με πολλές διαφορετικές, κοινωνικές, φυλετικές και πολιτισμικές προσλαμβάνουσες, που πρέπει να εξισορροπηθούν μεταξύ τους ώστε το σχολείο να λειτουργήσει δημοκρατικά και ως χώρος δημιουργίας γνώσεων, να παραχθεί και να προαχθεί η μόρφωση και οι γνώσεις μέσα στο νέο, δημοκρατικό σχολείο.
Στο σημαντικό Στο γραφείο Καθηγητών, τα στοιχεία του που μου έκαναν περισσότερη εντύπωση, ήταν η αμφισημία του σεναρίου, δηλαδή το ότι όλοι, δάσκαλοι, μαθητές και γονείς, έχουν κάποιο δίκιο, μα και κάποιο άδικο, το ότι κάνουν και λάθη και σωστά πράγματα, ορθές ενέργειες και επιλογές, το ότι το γερμανικό σχολείο είναι δημοκρατικό, μα μερικές φορές, από τους καθηγητές ξεφεύγουν κάποιες αυθαίρετες, αυταρχικές ενέργειες, ιδίως από τη μεριά της δασκάλα της τάξης.
Είναι καλοπροαίρετη, συμπονετική και σωστή, μα η περιέργειά της να μάθει ποιος έκλεψε την οδηγεί στο φάουλ να παραμονέψει και να βιντεοσκοπήσει το μπουφάν με το πορτοφόλι της ώστε να τσακώσει τον κλέφτη, κ.ο.κ. Κάνει δηλαδή μια ενδεχομένως προβληματική ενέργεια παίζοντας τον ρόλο αστυνομικού, μα την κάνει με καλή πρόθεση.
Κατόπιν δημιουργείται μια καταιγίδα, μια κατολίσθηση και κατάπτωση στις συμπεριφορές στο σχολείο, που γίνονται ολοένα και πιο προβληματικές, μα κανείς δεν μπορεί να τις σταματήσει. Όλα είναι σύνθετα και πολύπλοκα όπως στη ζωή. Γιατί σε τελική ανάλυση δεν μπορεί κανείς να είναι σίγουρος για τίποτε, ακόμη και το πουκάμισο του κλέφτη που βιντεοσκοπήθηκε θα μπορούσε να ανήκει σε άλλη από την κυρία Κουν που κρίθηκε, βιαστικά, ένοχη... Πόσες γυναίκες θα μπορούσαν να φορούν ένα παρόμοιο πουκάμισο στο τεράστιο αυτό σχολείο;
Πολύ στρωτή, άμεση και λιτή η κινηματογραφική σκηνοθεσία και αφήγηση, ανοίγουν τον δρόμο στη λειτουργική, ισορροπημένη και κραταιή δραματουργία και στην στιβαρή αφήγηση των γεγονότων, τα οποία βρίσκονται επί ξηρού ακμής...
Θόδωρος Σούμας
Το κείμενο δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα cinephilia.gr