Ο Νόλαν διασκευάζει τη βιογραφία του Οπενχάιμερ “American Prometheus: The Triumph and Tragedy of J. Robert Oppenheimer” από τους Κάι Μπερντ και Μάρτιν Σέργουιν, δίχως όμως να ενδιαφέρεται για μια απλή παράθεση γεγονότων ή για το συμβατικό ξετύλιγμα ενός δράματος τριών πράξεων. Όπως συνέβη και με τη “Δουνκέρκη”, ο άγγλος σκηνοθέτης κοιτάζει ένα σημαδιακό ιστορικό γεγονός και το αποτυπώνει μέσα από μια ιδιάζουσα δομή που αδιαφορεί για τη γραμμικότητα του χρόνου– στη “Δουνκέρκη” δημιουργώντας μια κόλαση ψυχών, μια χρονική δίνη που καταπίνει ζωές και τον χρόνο τον ίδιο.
Στο “Οπενχάιμερ” συμβαίνει κάτι διαφορετικό αλλά με αντίστοιχη έγνοια πάνω στο σχήμα της αφήγησης. Εδώ τα πάντα μοιάζουν συντετριμμένα. Η δράση της ταινίας τοποθετείται με κάποιο τρόπο σε όλα τα στάδια της ζωής και της καριέρας του Οπενχάιμερ δίχως βέβαια να γίνεται αφηρημένη. Έχουμε τον Οπενχάιμερ που μαθαίνει κβαντική φυσική στα ‘20s, έχουμε τον Οπενχάιμερ που διδάσκει μια δεκαετία μετά, τον Οπενχάιμερ που κατηγορείται για κομμουνιστικές επαφές στα ‘50s. Έχουμε παράλληλα, σε άσπρο-μαύρο, να εκτυλίσσεται μια διαδικασία επιβεβαίωσης του Λούις Στράους (πρώην αφεντικό της Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας) για υπουργική θέση το 1959. Και, στο κέντρο όλων, έχουμε φυσικά τη βόμβα. Τη δημιουργία της βόμβας στο Λος Άλαμος του Νέου Μεξικό και φυσικά τη χρήση της στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι.
Το “Οπενχάιμερ” δεν είναι ακριβώς πολεμική ταινία, αλλά είναι κιόλας– από τον τρόπο με τον οποίο ο Νόλαν αφήνει πλήρως εκτός κάδρου τις φρικιαστικές και εγκληματικές συνέπειες των πράξεων του ήρωά του, οι συνέπειες αυτές καταλήγουν να εντείνονται, ακριβώς επειδή λείπουν. Κι η ιστορία αυτή γίνεται ευθύτατα πολεμική, δια της απουσίας της φρίκης. Μπορεί όμως μια πολεμική ταινία να αποτελεί (υπερ)θέαμα χωρίς να ακυρώνει την ύπαρξή της; Ο Νόλαν οδηγεί την αφήγησή του σε μια τέτοια εσωτερικότητα που δίνει στο θέαμα διαστάσεις υπαρξιακού τρόμου. Δεν απαντά ακριβώς στο ερώτημα, αλλά εμφανώς το έχει υπόψην του.
Και εξετάζει, μέσα από αυτή την ιστορία του Οπενχάιμερ, και τον θανατηφόρο αμοραλισμό της Αμερικάνικης Εξαίρεσης – το πώς ένα σύστημα εκμεταλλεύτηκε την επιστημονική πρόοδο με τον χειρότερη δυνατό τρόπο, δημιουργώντας στην πορεία εχθρούς κατά βούλησην. Η φιλοδοξία του φιλμ είναι ομολογουμένως τεράστια, αν και υπάρχει εν τέλει κάτι το πολιτικά και ηθικά αβέβαιο στον τρόπο που ο Νόλαν αναζητά την αλήθεια– μια βαθύτερη πίστη σε πρόσωπα και σε θεσμούς που έρχεται σε κόντρα με την ίδια του την πρόθεση. Όμως αυτή τη φορά (σε αντίθεση με τη “Δουνκέρκη”) ξέρει πώς να σε αφήσει μες στη δίνη της καταστροφής– μοιάζει ωριμότερος από ποτέ, και αφηγηματικά, αλλά και τεχνικά. Είναι σαν κάθε του εμμονή, κάθε μοτίβο, κάθε τεχνική, τα πάντα να τα ραφινάριζε καθώς ετοιμαζόταν να πει αυτή την ιστορία.
Πρωταγωνιστεί ο στοιχειωτικός Κίλιαν Μέρφι, που πάει καρφί για Όσκαρ, όπως κι ο Ρόμπερτ Ντάουνι Τζούνιορ ως Λιούις Στράους – επιτέλους ένας τόσο χαρισματικός ηθοποιός κάνει ξανά σινεμά, επιστρέφοντας από την έρημο της Marvel. Η Έμιλι Μπλαντ έχει μια σκηνή που θα ξεσηκώσει το κοινό και αναμένεται να προταθεί κι εκείνη για Β΄Γυναικείο ρόλο. Οι τρεις ξεχωρίζουν μέσα από ένα απολαυστικό καστ γεμάτο δυνατά cameos.