ΤΟ ΑΝΑΦΕΡΟΜΕΝΟ ΤΟΥ ΠΑΤΕΡΑ
«Ένα όμορφο πρωινό» «(Un baeu matin»), η ταινία της Mia Hansen-Love δεν μπορεί να σε αφήσει αδιάφορο. Πολύ προσεχτικά βλέπει τον πατέρα και την κόρη, πρώτα ατομικά και συγχρόνως συλλογικά. Μια όμορφη ρομαντική και ρεαλιστική ταινία που, σε πολλά σημεία, κερδίζει την αυθόρμητη συγκίνηση του θεατή.
Η ΥΠΟΘΕΣΗ
Η Σάντρα, μία νεαρή διερμηνέας που μεγαλώνει μόνη την οκτάχρονη κόρη της, επισκέπτεται τακτικά τον άρρωστο πατέρα της, που σιγά σιγά χάνει το μυαλό του και δεν μπορεί να αυτοεξυπηρετηθεί. Καθώς η ίδια και η οικογένειά της πασχίζουν να του προσφέρουν την φροντίδα που χρειάζεται και να του εξασφαλίσουν ένα αξιοπρεπές γηροκομείο, η Σάντρα επανασυνδέεται με τον Κλεμάν, έναν φίλο που έχει να δει καιρό. Οι δύο τους ξεκινούν μια παθιασμένη σχέση που λειτουργεί ως αντίδοτο για εκείνη, καθώς βιώνει ολοένα και πιο επώδυνα την κατάρρευση του πατέρα της.
Στην ταινία «Ένα όμορφο πρωινό» πρωταγωνιστεί το δίπολο του πατέρα και της κόρης. Ο πατέρας ήταν καθηγητής φιλοσοφίας, ζει σε ένα σπίτι που είναι γεμάτο βιβλία. Σε αυτά υπάρχει ο πνευματικός πλούτος που ο ίδιος είχε επιλέξει. Καταλαβαίνουμε ότι αυτά τα βιβλία έχουν άμεση σύνδεση με την ψυχή του. Αυτό το δηλώνει ξεκάθαρα η κόρη του. Αυτή μπορεί να ξεχωρίσει το σώμα από την ψυχή. Είναι μεταφράστρια και ζει με τη μικρή κόρη της. Ο άντρας της έχει πεθάνει. Συνδέεται με τον πατέρα της με πολύ πιο ισχυρά δεσμά από ότι η αδελφή και η μητέρα της.
Η ΑΠΟΨΗ ΜΑΣ
Ο πατέρας και η μητέρα της έχουν χωρίσει εδώ και 20 χρόνια. Ο πατέρας της έχει σύντροφο, τη Λεϊλά. Ο πατέρας και η μητέρα είναι δύο εντελώς διαφορετικά πρόσωπα. Αυτός είναι ο άνθρωπος που υπολογίζει με ακρίβεια τις εκφράσεις του, ως καθηγητής φιλοσοφίας. Αυτή είναι περισσότερη απροσδιόριστη, αυτό φαίνεται στην προσωπική ζωή και στις επιλογές της. Και οι δύο έχουν βρει ένα σύντροφο για να ζήσουν ευτυχισμένοι. Η μητέρα απαξιώνει τον πρώην σύζυγό της και, φυσικά, τον αδικεί.
Η Σάντρα ζει ανάμεσα σε αυτούς δύο πόλους. Σέβεται τη μητέρα της, όμως δε συμμερίζεται την άποψή της, όσον αφορά στον πατέρα της. Είναι γλυκιά με αυτόν και προσπαθεί να μην τον πιέσει. Η ασθένειά του τη στεναχωρεί, αλλά προσπαθεί να μην το δείξει. Για να μεγαλώσει το παιδί της έχει ανάγκη από μια δύναμη. Αυτή δεν μπορεί να την πάρει από τον πατέρα της πλέον. Τυχαία βλέπει ένα παλιό φίλο του άντρα της. Το ενδιαφέρον για αυτόν εξελίσσεται σε έρωτα.
Η ερωτική τους σχέση είναι συναρπαστική στην αρχή. Στη συνέχεια έρχονται τα προβλήματα αφού αυτός είναι παντρεμένος και έχει ένα γιο. Δεν μπορεί να εγκαταλείψει την οικογένειά του. Η Σάντρα αισθάνεται παραμελημένη και αρχίζει να ζηλεύει την γυναίκα του. Χωρίζουν και ενώνονται ξανά, αυτή τη φορά η σχέση τους είναι ουσιαστική.
Η ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΗ ΕΞΙΣΩΣΗ
Η σχέση του άντρα με τη Σάντρα και την κόρη της έχει δύο συνιστώσες. Σε αυτόν η Σάντρα βλέπει τον πατέρα της, αντλεί δύναμη και έχει κάπου να αναφερθεί. Η κόρη της, στον εραστή της μάνας της, βλέπει τον πατέρα που είναι και φίλος της. Έχουμε μια ερωτική σχέση που είναι απαραίτητη στη μάνα και στην κόρη για να ζήσουν χωρίς έντονα ψυχολογικά προβλήματα.
Αυτό μπορούμε να το δούμε και στις δύο. Η σκηνοθέτης μας το δείχνει με πολύ απλό τρόπο. Η Σάντρα έχει ανάγκη τον εραστή της και η απουσία του την επηρεάζει για να κάνει λάθη στη δουλειά της. Η επαφή μαζί του και το δέσιμο που έχει την απομακρύνουν από τον πατέρα της, αφού έχει βρει ένα υποκατάστατο αυτού στο πρόσωπο του αγαπημένου της. Η κόρη της παραπονιέται ότι την πονά το πόδι της. Κουτσαίνει, χωρίς να έχει πρόβλημα, όπως διαπιστώνει ο γιατρός. Αυτό το κάνει για να τραβήξει την προσοχή της μητέρας και κυρίως του φίλου της μάνας της, στον οποίο κάνει προβολές του πατρικού προτύπου.
Μπορούμε να δούμε τις δύο υστερικές καταστάσεις, στη μάνα και στην κόρη. Καταλαβαίνουμε ποια είναι η πηγή αυτών των υστερικών καταστάσεων. Πολύ περισσότερο, βλέπουμε πως αυτές οι υστερίες εξυπηρετούνται. Η επαφή με τον εραστή της Σάντρας είναι που φέρνει την ισορροπία και στις δύο. Με πολύ απλή αφήγηση στην ταινία «Ένα όμορφο πρωινό» μας δείχνει η Mia Hansen-Love αυτή την ισορροπημένη κατάσταση. Προσδιορίζει με απλό και ακριβή τρόπο αυτό που λέμε όμορφη ζωή. Ή, για να το πούμε διαφορετικά, ένα όμορφο πρωινό, ένα νέο ξεκίνημα για τη ζωή και των τριών.
Η ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ
Παράλληλα μας δίνει στοιχεία από τη ζωή στο Παρίσι στην εποχή μας. Η αλλοτρίωση, η απόσταση, ακόμα και από τους συγγενείς, οι κακές συνθήκες στο σύστημα νοσηλείας, η κυβέρνηση Μακρόν, οι διαμαρτυρίες των ανθρώπων. Όλα αυτά θα μπορούν να αλλάξουν αν πρώτα φτιάξουμε τη ζωή μας όσο πιο καλά γίνεται, αν βρούμε αυτή την πολύτιμη ισορροπία. Το τρίο, Σάντρα-εραστής-κόρη, είναι ένα σχεδόν υγιές κύτταρο που θα μπορούσε να ήταν ένα καλό δείγμα μιας ανθρώπινης κοινωνίας, με όλα τα προβλήματα που αντιμετωπίζει.
Η σκηνοθεσία της Mia Hansen-Love είναι πολύ προσεχτική και ακριβής. Θέλει η πρωταγωνίστριά της να μην είναι ένα σύμβολο, αλλά μια απλή γυναίκα. Κινηματογραφεί τη Lea Seydoux σα έναν καθημερινό άνθρωπο, όμως, βαθμιαία, της δίνει τα χαρακτηριστικά μιας σέξι γυναίκας. Ακόμα και τότε αφήνει να φανεί το θέμα που την προβληματίζει. Βάζει τον εραστή της να κρατά ίσες αποστάσεις από την ερωμένη και τη γυναίκα του, από τον πατέρα και την κόρη, από την ερωμένη και την κόρη της. Είναι αυτός που μας δείχνει ότι οι ψυχολογικοί τόνοι ανεβαίνουν ή κατεβαίνουν. Οι ερμηνείες θα πρέπει να είναι απλές, η συναισθηματική κίνηση να είναι μικρή και να μας βάζει σε αυτό το ψυχολογικό τοπίο που θα πρέπει να βιώσουμε.
ΟΙ ΕΡΜΗΝΕΙΕΣ
Οι ηθοποιοί ακολουθούν πιστά τη σκηνοθετική γραμμή. Ο Pascal Greggory είναι στην πραγματικότητα άρρωστος, αυτό μας δείχνει όταν παίζει. Σε αυτόν, όπως και στους άλλους, υπάρχει ένα απόλυτος ρεαλισμός. Η υπερβολή δεν έχει παρατηρηθεί ποτέ. Το αίσθημα υπάρχει μέσα στον ψυχισμό του καθενός. Βγαίνει όταν πρέπει και όπως θα ήταν καλό να εμφανιστεί για να μας πείσει ότι οι χαρακτήρες είναι αληθινοί, αλλά και για να μας καλέσει να μπούμε σε αυτό το αφηγηματικό τοπίο. Εδώ έρχεται η μπρεχτική ταύτιση του θεατή στην ταινία «Ένα όμορφο πρωινό». Όταν η κόρη αποφασίζει να απομακρυνθεί από τον πατέρα της είναι γιατί έχει απολέσει τόσο την ψυχή όσο και το σώμα του. Βρίσκει καταφύγιο στον εραστή της, αυτός θα είναι από εδώ και πέρα ο πατέρας της. Οι τρεις τους είναι μια τέλεια οικογένεια. Σαν αυτή που όλοι θα θέλαμε να έχουμε.
Γιάννης Φραγκούλης
Το κείμενο δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα filmandtheater.gr