ΠΝΕΥΜΑΤΑ ΤΟΥ ΙΝΙΣΕΡΙΝ, ΤΑ - Κώστας Καρδερίνης

Τις προάλλες, πρωταπριλιάτικα, πήγαμε να δούμε τη νέα ταινία του ΜακΝτόνα (Αποστολή στη Μπριζ, Επτά ψυχοπαθείς, Οι τρεις πινακίδες έξω από το Έμπινγκ στο Μιζούρι) δίχως να έχουμε διαβάσει τίποτε περί αυτής, πέρα απ’ το ότι δεν πήρε κανένα από τα 9 υποψήφια Όσκαρ. Μπαίνουμε καθόμαστε αρχίζει. Μετά την πρώτη σκηνή ο Πάντρικ (Colin Farrell) αναρωτιέται γιατί τον έκανε πέρα ο παλιόφιλός του, Κολμ (Brendan Gleeson). Κοιμάται, ξυπνάει ανήσυχος και πάει να δει το ημερολόγιο. Χθες ήταν Παρασκευή 1 Απριλίου 1923. Έτσι εξηγείται, σκέφτεται. Η σύμπτωση της ημέρας αυτής με 100 χρόνια διαφορά μου φάνηκε παράξενα γοητευτική.

Μετά βλέπουμε τον ελαφρόμυαλο Ντόμινικ (Barry Keoghan). Μας κάνει εντύπωση η περσόνα του. Πού τον έχουμε ξαναδεί, αναρωτιέται η σύντροφός μου. Κατά σύμπτωση, σε δυο ταινίες που παίζει κι ο Φάρελ (Ο θάνατος του ιερού ελαφιού, The Batman). Κατόπιν σκέπτομαι ότι το δίδυμο Φάρελ / Γκλίζον συνέπραξε στην πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του ΜακΝτόνα, Αποστολή στη Μπριζ (2008). Ο Γκλίζον, βλέπω ότι, πρωταγωνίστησε επίσης στην πρώτη μικρού μήκους οσκαρούχα μυθοπλασία του ίδιου αυτού σκηνοθέτη, «ο εξάσφαιρος» (Six Shooter, 2004).

Στη διάρκεια της προβολής προσέχω την ωραία μουσική επένδυση του Carter Burwell. Υποψιάζομαι «γέφυρα» με τους αφούς Κοέν (έκανε πολλά σημαντικά σάουντρακ για λογαριασμό τους) και την Φράνσις ΜακΝτόρμαντ (Οι τρεις πινακίδες). Όμως το ίδιο αξιοπρόσεκτη, αν όχι περισσότερο, η δεξιότητα του Γκλίζον στο βιολί. Παίζει όντως ή; Διαβάζω στους τίτλους τέλους ότι το ομώνυμο με την ταινία κομμάτι είναι δική του σύνθεση. Ουάου! Κρυφό ταλέντο;

Ψάχνω βρίσκω τη βραβευμένη Six Shooter. Την ξαναβλέπω. Καλή και πρωτότυπα παράξενη όπως κάθε ταινία του Μάρτιν. Οι πρωτοτυπίες κι οι μοναδιαίες παραξενιές του ξεκινούν από τα σενάριά του. Αναγνωρίζω οπτικά δυο πρόσωπα που είδα και στα Πνεύματα. Ο αστυνόμος (Gary Lydon) είναι κι εδώ αστυνόμος, ως υβριδική μετεξέλιξη του ρόλου. Ο παπάς (David Pearse) κάνει εδώ έναν ονειρικό ειδήμονα αν-ειδήμονα. Κι ως παπάς ειδήμων αν-ειδήμων μου φάνηκε. Διαστροφικό μακάβριο χιούμορ περιλούζει κάθε ταινία του, σκέφτομαι. Σαν κρύος ιδρώτας.

Άλλη μια περσόνα που στοιχειώνει τα Πνεύματα είναι αυτή της κας Μακόρμικ (Sheila Flitton, στο μακρινό 1991 νεωκόρος στους Commitments). Κάτι ανάμεσα σε μάγισσα Φούρκα και Κασσάνδρα, απ’ τα κόκαλα βγαλμένη αρχαίας τραγωδίας, προλέγει και προφητεύει τα επερχόμενα κακά με τρομαχτική τρεμάμενη φωνή. Οι τρεις μοίρες και τα τρία κακά της μοίρας σε συσκευασία διαβολόγριας που φουμάρει μανιωδώς το τσιμπούκι της.

Πού είναι αυτό το Ινισέριν, αναρωτιέμαι. Ου-τόπος – δεν υπάρχει! Η τοποθεσία λέγεται Ίνισμορ κι είναι η δεύτερη από τις νήσους Άραν. Είναι το ιδανικό τοπίο-σκηνικό θανατηφόρου ηρεμίας και δολοφονικής απραξίας ενώ στην απέναντι όχθη μαίνεται ο ιρλανδικός εμφύλιος. Είναι η ατομική προβολή ενός άλλου εσωτερικού εμφύλιου που βιώνουν οι λιγοστοί κάτοικοι αυτής της ανύπαρκτης κοινότητας, με προεξάρχοντες τους δυο άσπονδους φίλους.

Κι ύστερα καταλήγω: ο Μάρτιν ΜακΝτόνα ξαναγύρισε στον τόπο του εγκλήματος για τον προσωπικό του απολογισμό και για να μας δώσει γι’ άλλη μια φορά, μεταξύ παραβολής και υπερβολής, την αέναη μάχη του ανθρώπου με τον εαυτό του. Μοιρολόι υπόκωφο μεν, επικών διαστάσεων δε.

Ξέχασα να σχολιάσω το δίπολο anima/animal (ψυχή / ζωντανό), την καταλυτική απουσία της Σί(ό)μπαν (Kerry Condon) και το μάσημα των φωνηέντων που συνηθίζουν οι ιρλανδοί. Παρέβλεψα δε, εσκεμμένα, όλα αυτά τα ετεροχρονικά στοιχεία που μάλλον είναι εσκεμμένα. Για να μην μας πιάνει το μάτι το κακό.