Ένας Έλληνας μετανάστης επιστρέφει από τη Γερμανία στο χωριό του, κάπου στην Ήπειρο, για να δολοφονηθεί από τη γυναίκα του και τον εραστή της. Αυτή είναι η βασική ιστορία του σεναρίου της «Αναπαράστασης» του Θόδωρου Αγγελόπουλου. Σε μια ταινία όμως που ξεπερνούσε, από την πρώτη στιγμή, όχι μόνο τις μορφές του τότε ελληνικού κινηματογράφου αλλά και τη θεματική του, κάνοντας μια τολμηρή κοινωνική κριτική, σε μια περίοδο μάλιστα επεμβάσεων από την δικτατορική λογοκρισία.

Σε μια περίοδο που το παρακράτος και η μετεμφυλιακή περίοδος είχαν αντικατασταθεί από μια ακόμη πιο σκληρή και απάνθρωπη δικτατορία και που ο ελληνικός κινηματογράφος περιοριζόταν σε κωμωδίες, ταινίες φουστανέλας και μελοδράματα, με τις λιγοστές εξαιρέσεις των ταινιών σκηνοθετών όπως οι Κακογιάννης, Κούνδουρος, Κανελλόπουλος και Δαμιανός, και με τον Βούλγαρη να ετοιμάζει τη δίκη του σημαντική έξοδο, η εμφάνιση της «Αναπαράστασης» ήταν σαν ένας μετεωρίτης στον συννεφιασμένο ουρανό του ελληνικού κινηματογράφου.

Από τη σεναριακή του κιόλας αντιμετώπιση (με τον σκηνοθέτη, σε συνεργασία με τον Στρατή Καρρά και τον Θανάση Βαλτινό), με τη χρήση των φλας-μπακ (η αναπαράσταση του εγκλήματος όπως το περιγράφουν οι δυο ένοχοι στον ανακριτή) και των απλών, καθημερινών, αληθινών διαλόγων (σε αντίθεση με τους τυποποιημένους, φθαρμένους διαλόγους του εμπορικού κινηματογράφου), μέχρι την όλη σκηνοθετική αντιμετώπιση, από τη ξεχωριστή φροντίδα που δίνεται στη σύνθεση των πλάνων (με τον Γιώργο Αρβανίτη να αποκαλύπτει το κρυμμένο μέχρι τότε ταλέντο του), και στη δημιουργία ενός συγκεκριμένου ρυθμού (εσκεμμένα πολύ αργού για να τονιστεί η ανία και η νέκρα που κυριαρχεί στο άδειο από νέους άντρες –εξαιτίας της ασταμάτητης μετανάστευσης– χωριό), μέχρι το συνδυασμό ενός ρεαλιστικού στιλ στην όλη καταγραφή των επιμέρους επεισοδίων (όπως στις σκηνές της γυναίκας με τον ανακριτή, όπου η ψυχρή, κλινική αντιμετώπιση της ζωής από τον τελευταίο έρχεται σε αντίθεση με τα ολοζώντανα και όλο πάθος αισθήματα εκείνης), με το στιλ του «cinema-verite», στις σκηνές των συνεντεύξεων με τους κατοίκους του χωριού. Με έναν ήδη ώριμο Αγγελόπουλο να φτιάχνει το πρώτο του αριστούργημα που θα το ακολουθησει με μια σειρά ταινίες που θα παρουν ξεχωριστή θέση στην όλη εξέλιξη του σύγχρονου κινηματογράφου.

Νίνος Φένεκ Μικελίδης
Το κείμενο δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα enetpress.gr