Το δύσκολο «πέρασμα»
Όταν ένας άνθρωπος βρίσκεται μπροστά στο αναπόφευκτο το μόνο που μπορεί να προσφέρει στον εαυτό του είναι το δικαίωμα της επιλογής. Ο τρόπος που θα κάνει αυτό το «πέρασμα» προς το Τίποτα.
Σε αυτό το οριακό σημείο του «περάσματος» βρίσκεται μια νέα γυναίκα, η Ελέν, ηρωίδα στην ταινία της Εμιλί Ατέφ «Πιο πολύ από ποτέ» (Plus Que Jamais) που μια ξαφνική αρρώστια αναστατώνει τη ζωή της και τη ζωή του αγαπημένου της Ματιέ. Η ιδιοπαθής πνευμονική ίνωση με την οποία διαγνώστηκε, δεν της δίνει ελπίδες παρά μόνον εφόσον υποβληθεί σε μεταμόσχευση πνευμόνων. Και ενώ το ζευγάρι προσπαθεί να αντιμετωπίσει τα νέα δεδομένα που εισέβαλλαν στη ζωή τους η Ελέν αναζητά τρόπους για να αντιμετωπίσει το πολύ πιθανό ενδεχόμενο του θανάτου της. Ακόμη κι όταν η γιατρός της, της ανακοινώνει πως θα μπορούσε να σωθεί με μεταμόσχευση και την έχει βάλει σε λίστα αναμονής εκείνη δε δείχνει ενθουσιασμένη ούτε συμμερίζεται τη χαρά και την ελπίδα του συντρόφου της. Την ίδια ώρα βρίσκει παρηγοριά στο ιστολόγιο ενός άνδρα, ο οποίος εμφανίζεται στο διαδίκτυο με το ψευδώνυμο Μίστερ, που κι αυτός πάσχει από καρκίνο.
Οι αναρτήσεις του της δίνουν θάρρος και τη βοηθούν να δει την κατάσταση με διαφορετική ματιά. Ο άνδρας αυτός είναι Νορβηγός, το όνομά του είναι Μπεντ και ζει σε ένα μικρό σπιτάκι στην ακτή ενός φιόρδ. Η ομορφιά και η γαλήνη του τοπίου καθώς και ο τρόπος που αντιμετωπίζει ο Μπεντ την ασθένειά του την κάνουν να αποφασίσει να ταξιδέψει μέχρι τη Νορβηγία παρά τις αντιρρήσεις και τις ανησυχίες του Ματιέ. Εκεί κοντά στη φύση, την ηρεμία του Μπεντ η Ελέν θα αρχίσει να βρίσκει την ηρεμία της. Το ταξίδι στην όμορφη σκανδιναβική χώρα θα γίνει επί της ουσίας ένα εσωτερικό ταξίδι στον ίδιο της τον εαυτό, ένα ταξίδι λύτρωσης και παρηγοριάς. Θα αρχίσει να νιώθει δυνατή και αποφασισμένη να αντιμετωπίσει το αναπόφευκτο όπως αυτή θέλει. Έτσι όταν ο Ματιέ θα την επισκεφθεί εκείνη θα του ανακοινώσει πως δεν θέλει να κάνει μεταμόσχευση και αρνείται να μπει σε αυτήν την επώδυνη και με αβέβαια εξέλιξη διαδικασία.
Είναι δύσκολη η ταινία της Ατέφ γιατί φέρνει τους θεατές αντιμέτωπους με όχι ευχάριστες καταστάσεις και με ζόρικα διλήμματα. Είναι από εκείνες τις ταινίες που τα ηθικά διλήμματα συγκρούονται με το δικαίωμα στην επιλογή, που η λογική συγκρούεται με τα συναισθήματα, που η ανθρώπινη αγωνία, η αγάπη και η συμπόνοια κινδυνεύουν να στιγματιστούν ως «εγωισμός». Είναι εγωίστρια η Ελέν η που αδιαφορεί για τον Ματιέ ή είναι ο Ματιέ εγωιστής που θέλει πάση θυσία να κρατήσει ζωντανή την Ελέν; Ποιος τελικά αποφασίζει, ποιος υποχωρεί, ποιος αποδέχεται;
Δύσκολη ταινία, δύσκολο θέμα και φυσικά καθόλου εύκολη η διαχείρισή του. Πάντως η Εμιλί Ατέφ φαίνεται πως τα καταφέρνει καθώς αποφεύγει την έντονη δραματοποίηση της ιστορίας της η οποία από μόνη της είναι αρκούντως δραματική. Προσπαθεί κυρίως να επικεντρωθεί στη λυτρωτική διαδικασία στην οποία υπόκειται η Ελέν και στην ηρεμία της αποδοχής που φαίνεται πως περνά και στους θεατές. Κι αυτό είναι που κάνει ακόμη και το συγκινητικό φινάλε, με τον Ματιέ να παίρνει το πλοίο της επιστροφής και την Ελέν να τον αποχαιρετά, να μοιάζει με ελπιδοφόρο. Γιατί, αν μη τι άλλο, μένει ένα απαύγασμα σοφίας, αλήθειας, θάρρους και, γιατί όχι, ταπεινότητας μπροστά στο εφήμερο.
Στράτος Κερσανίδης
Το κείμενο δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα kersanidis.wordpress.com