Στις αρχές του 20ου αιώνα στο Παρίσι, ο καπετάνιος Τζάκομπ βάζει ένα στοίχημα με ένα φίλο του σ΄ένα καφέ, ότι η πρώτη γυναίκα που θα εισέλθει θα την παντρευτεί. Αυτή είναι η γοητευτική Λιζ, θα την παντρευτεί, θα παθιαστεί μαζί της και θα αρχίσει να βασανίζεται από τρομερή ζήλια και καχυποψία.
Διασκευάζοντας το αγαπημένο της μυθιστόρημα του συμπατριώτη της Μιλάν Φουστ, η σκηνοθέτιδα διατηρεί τη συνέπειά της ως προς την αισθητική και τις βαθύτερες φιλοσοφικές ανησυχίες που τη διακατέχουν.
Η ταινία χωρίζεται σε επτά κεφάλαια και η ατμόσφαιρα εποχής συνδυασμένη με πολύ καλούς ρόλους, ενδεδειγμένη φωτογραφία και μουσική λειτουργεί απόλυτα. Θα πρότεινα πως είναι η αντίστοιχη άποψη της «Αβάσταχτης ελαφρότητας του είναι» στην άποψη ιδίως ότι ενοικούμε σ΄ένα κόσμο εχθρικό, που δεν μας ανήκει και παλεύουμε ταυτόχρονα με το ρευστό και ανεξέλεγκτο.
Από το ουγγρικό κινηματογραφικό παρελθόν, η σκηνοθέτιδα κρατάει το «βαρύ», επιβλητικό, μπαρόκ στιλ και τους φωτισμούς του Ζάμπο, από εκεί και μετά οι περιπλανήσεις και οι εξομοιώσεις του ύφους της είναι φανερές. Πολύ κοντά στον Κισλόφσκι (όπως και σε άλλες ταινίες της) κατέχει τη χάρη του Μπορόβζικ, κρατάει τις αποστάσεις της από τον Βισκόντι, αλλά διατηρεί την ελευθερία να είναι σαφώς μεταφυσική και συμπαντική. Μέσα από τα θέματα που διερευνά, προσεγγίζει και τον Πολάνσκι, ενώ η διερεύνηση της σεξουαλικότητας και το πως αυτή καθορίζεται, όπως και του αισθησιασμού και πως αυτός νοείται, είναι το μοραλιστικό της σχόλιο κοντά στον Ρομέρ.
Ωστόσο η ΄Ιλντικο είναι πάνω απ΄ όλα ο εαυτός της. Με ράθυμη αφήγηση συναρμολογεί ψηφιδωτά και ολοκληρώνει πορτρέτα και ταυτότητες. Κατά τα μελοδράματα του Χίτσκοκ, βαθμιαία αποδομεί το φαίνεσθαι, «ξύνει» την εικονογραφία, περιπαίζει με την ευτέλεια του βίου μας.
Αν κάποιος αναρωτηθεί αν και εδώ έχουμε μια άλλη εκδοχή του μπεργκμανικού «Σκηνές από ένα γάμο» κι αυτό θεωρείται λογικό, αλλά πάει πιο πέρα από τον ρεαλισμό. Επίσης η δουλειά της με τον χρόνο είναι συναρπαστική. Απομονώνει μικροστιγμές, φλασάκια, αστραπιαία βλέμματα, δείχνοντας ξεκάθαρα το πόσο ελάχιστο είναι το ωφέλιμο κομμάτι της ζωής. Η άποψη φαίνεται αναρχική, αντιαστική, αντιμαρξιστική, αλλά δεν είναι τίποτα άλλο παρά ειλικρινής και συμπαντική.
Σε τόσο δυστοπική εποχή, όπου όλα κινούνται δήθεν γρήγορα ενώ μόνο με το αργά ωριμάζουν, η μόνη «πραγματικότητα» είναι η συνεχής μονομαχία με αυτόν τον εχθρικό τόπο, ενώ πλασθήκαμε για να είμαστε στο σπίτι. Τι είναι άραγε αυτό; Θεολογική αναφορά για την αποβολή από τον παράδεισο, αιώνια τιμωρία για το προπατορικό αμάρτημα ή αδυναμία ανακάλυψης του Θεού ή της Θείας Χάριτος;
Η Ενιέντι αποδεικνύει πως παραμένει σταθερά στην πρώτη γραμμή των κορυφαίων δημιουργών κι όχι μόνον της Ευρώπης.
Αλέξης Δερμετζόγλου
Το κείμενο δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα kemes.wordpress