Ένα περιστέρι πάνω από την Ευρώπη
Στο μεταίχμιο της εμφάνισης του Νέου Κύματος στον τσεχοσλοβάκικο κινηματογράφο, που τοποθετείται γύρω στο 1962-63, ο Φράντισεκ Βλάτσιλ σκηνοθέτησε το 1960 το «Λευκό περιστέρι» (Holubice), ταινία η οποία θεωρείται πρόδρομος το καλλιτεχνικού αυτού κινήματος.
Με πειραματική ματιά και ποιητική αφήγηση ο Βλάτσιλ δημιουργεί μια ταινία την οποία χαρακτηρίζει η οπτική απόλαυση. Υπέροχα πλάνα και πανέμορφες λήψεις με τη συνδρομή της εξαιρετικής ασπρόμαυρης φωτογραφίας του Γιαν Κουρίκ και τη μουσική του Ζντένεκ Λίσκα το «Λευκό περιστέρι» αποτελεί μια μοναδική κινηματογραφική εμπειρία.
Ένα σμήνος ταχυδρομικών περιστεριών απελευθερώνονται στο Βέλγιο με σκοπό να ταξιδέψει το καθένα στον προορισμό του. Σε ένα μικρό γερμανικό νησί στη Βαλτική θάλασσα η νεαρή Σουζάνε και ένας ηλικιωμένος άνδρας περιμένουν τα περιστέρια τους. Όμως οι μέρες περνούν και εκείνα δε λένε να φανούν, καθώς παρασύρθηκαν από μια καταιγίδα. Ένα από αυτά, το λευκό περιστέρι της Σουζάνε, πετάει πάνω από την Πράγα όταν ο Μιχάλ, ένα παιδί σε αναπηρικό καροτσάκι το πυροβολεί με ένα αεροβόλο. Την πτώση του περιστεριού βλέπει ο Μάρτιν, ένας καλλιτέχνης που ζει στην ίδια πολυκατοικία με το Μιχάλ. Αποφασίζει να το περιθάλψει και έτσι θα γίνει φίλος με το παιδί που έχει μετανιώσει και δείχνει ιδιαίτερη αγάπη για το περιστέρι. Στο μεταξύ η Σουζάνε λυπημένη στέκει στην ακροθαλασσιά και κοιτάζει τον ορίζοντα περιμένοντας.
Επάνω σε αυτό το απλό αφηγηματικό μοτίβο ο Βλάτσιλ ξεδιπλώνει το όραμά του. Με βαθιά ηθική ματιά επάνω στους ανθρώπους και τις σχέσεις τους, ο σκηνοθέτης απλώνει ένα δίχτυ θαρρείς, πάνω από την ευρωπαϊκή ήπειρο, ένα δίχτυ επικοινωνίας μεταξύ των ανθρώπων το οποίο ξεπερνάει σύνορα και πολιτικά συστήματα. Την ίδια ώρα και με αφορμή το λευκό περιστέρι η Σουζάνε θα έρθει κοντά με το νεαρό φίλο της, ο Μιχάλ με τον Μάρτιν και μάλιστα, στην περίπτωση των τελευταίων, το αγόρι θα αναρρώσει από τα τραύματά του και θα περπατήσει.
Η έντονη ποιητική διάθεση του Φράντισεκ Βλάτσιλ συνδυάζεται με ένα σπουδαίο οπτικό αποτέλεσμα το οποίο ελάχιστα βασίζεται στο λόγο, καθώς η ταινία θα μπορούσε να είναι και βουβή -έχει πολύ λίγους διαλόγους- και περισσότερο στη μουσική, η οποία συνοδεύει, υπογραμμίζει και εκφράζει τα συναισθήματα των ηρώων.
Το «Λευκό περιστέρι» αποτελεί μια σπάνια αισθητική κινηματογραφική απόλαυση, είναι μια ταινία σαγηνευτική που παρασύρει στον αργό, υποβλητικό της ρυθμό.
Ο κριτικός κινηματογράφου Ντένις Σβαρτς, έγραψε σχετικά: «Το ντεμπούτο του ταλαντούχου Τσέχου σκηνοθέτη, Φράντισεκ Βλάτσιλ (Η Κοιλάδα των Μελισσών), είναι μία ποιοτική, αργή σε ρυθμό, λυρική, πειραματική ταινία που εξελίσσεται σαν μύθος και κινηματογραφείται σε εκπληκτικό ασπρόμαυρο».
Η ταινία είναι βασισμένη στο διήγημα «Σουζάνε» του Ότακαρ Κίρχνερ και η διάρκειά της είναι μόλις 1 ώρα και 7 λεπτά.
Στράτος Κερσανίδης
Το κείμενο δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα kersanidis.wordpress.com