Το πανδημικό 2021 «ανήκει» δικαιωματικά στον ιάπωνα σκηνοθέτη Ριούσουκε Χαμαγκούτσι. Με δυο ταινίες του κατάφερε να κερδίσει το παγκόσμιο κοινό, τα φεστιβάλ, τους κριτικούς, το Όσκαρ, το BAFTA, το ανεξάρτητο Βραβείο Spirit κ.ά.π.α. μετρώντας συνολικά πάνω από 50 βραβεία.
Η πρώτη από τις δυο, Ιστορίες της τύχης και της φαντασίας (Gûzen to sôzô /Wheel of Fortune and Fantasy, 2021 Ιαπωνία, 121λ), είναι ένα τρίπτυχο μωσαϊκό, απρόοπτα καλοπλεγμένο και μαστόρικα καλοσκηνοθετημένο, με επίκεντρο τρεις γυναίκες. Ούτε καταλαβαίνουμε πως περνάν δυο ώρες συμπτωτών και ασύμπτωτων αφηγήσεων όπου η ψυχή μας άγεται και φέρεται με στόχο την τέρψη της.
Η δεύτερη είναι τούτη δω, η τρίωρη ιστορία. Δεν είναι ακριβώς μία ιστορία αλλά πολλές σε συσκευασία καλαθιού, γεμάτο καλούδια. Ο θεατρικός σκηνοθέτης (Hidetoshi Nishijima) που έχασε την αγαπημένη του σύζυγο και κουβαλάει το βάρος, μεταξύ Γκοντό και θείου Βάνια. Η οδηγός του (Tôko Miura) που απαλλάχτηκε από τη δυναστική βασανισστική μαμά της αλλά όχι απόλυτα. Ο νεαρός ηθοποιός του (Masaki Okada), αντίζηλος και έτοιμος να ανεβεί τον δικό του γολγοθά. Ο κορεάτης δραματουργός (Jin Dae-yeon) του θεάτρου της Χιροσίμα που έχει διανύσει μεγαλύτερη απόσταση απ’ όση φανταζόμαστε. Ένα κόκκινο Saab 900 turbo που κάνει απίστευτες διαδρομές καθημερινά ακούγοντας πρόβες. Και ο θείος Βάνιας που συγκεντρώνει όλες τις γλώσσες αυτού του καλαθιού.
Στο επίκεντρο και πάλι η γυναίκα (σερσέ λα φαμ), με όλες τις ιδιότητές της: σύζυγος, μητέρα, ερωμένη, κόρη, αδερφή, σύντροφος, παρτενέρ, φίλη, φυγάδα, νομάδα, μαινάδα, ηγερία, παρηγορήτρα, νεράιδα, οδηγός, καθρέφτης, μουσικός, διευθύντρια, ποιήτρια, ανάμνηση, νοσταλγία, όνειρο.
Σταματώ εδώ γιατί αν γράψω κι άλλα μάλλον θα χαλάσω τη μαγεία που έχτισε ο σκηνοθέτης. Να πω όμως κάποια στοιχεία για τον πρωταγωνιστή, Χιντετόσι Νισιτζίμα. Υπήρξε συνεργάτης του ιδιόμορφου μπλακχιουμορίστα Κιγιόσι Κουροσάουα (Αναζητώντας νέα ζωή, Loft, Creepy). Το άστρο του ανέτειλε για τα καλά με τον πρωταγωνιστικό ρόλο στις εικαστικές ονειρικές Κούκλες (Dolls, 2002) του Τακέσι Μπιτ Κιτάνο. Δέχτηκε τα 400 του χτυπήματα στο αναπάντεχο κινηματογραφοφιλικό CUT (2011) του εκπατρισμένου Αμίρ Ναντερί και άντεξε το καλλιτεχνικό μενίρ αυτού του μνημειώδους έργου. Κι έδωσε φωνή και χαρακτήρα σε ήρωα (Kiro Honjo) του Χαγιάο Μιγιαζάκι (The Wind Rises, 2013) και των στούντιο Γκίμπλι.
Τελευταίο άφησα το σάουντρακ. Ο σκηνοθέτης ήθελε να ακούγεται κάπου το ομώνυμο κομμάτι των Σκαθαριών αλλά, φευ, τα δικαιώματα ήταν απλησίαστα και προτίμησε ένα κουαρτέτο εγχόρδων του Μπετόβεν, που παραπέμπει ευθέως στο σύντομο διήγημα του Χαρούκι Μουρακάμι (Άντρες χωρίς γυναίκες, 2014) από το οποίο εμπνεύστηκε. Στο Βαράιετι διαβάζουμε: Συνήθως, δεν βάζω πολλή μουσική στις ταινίες μου. Όταν όμως άκουσα αυτήν που έγραψε η πολυοργανίστα Eiko Ishibashi, ένιωσα αμέσως και για πρώτη φορά ότι μπορεί να δουλέψει υπέρ της ταινίας.
Φυσικά η μουσική της Ισιμπάσι στέκει κι από μόνη της αλλά μέσα από τις εικόνες αποκτά προσωπικότητα και αποθεώνει τον μινιμαλισμό της συνθέτριας, λειτουργώντας ως μια πλεξούδα του καλαθιού που λέγαμε.
Κώστας Καρδερίνης
Το κείμενο δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα kemes.wordpress.com