«Κάποιες γυναίκες είναι στρογγυλές σαν κιθάρα. Εσύ είσαι τετράγωνη σα να σε έφτιαξε ο Πικάσσο». Με μια τόσο αντισυμβατική φράση, στους «Έρωτες μιας Ξανθιάς» μαθαίνουμε ότι η δική μας ξανθιά, αυτή του τίτλου, δεν στηρίζεται στις καμπύλες της αλλά την τετράγωνη σκέψη της. Νωρίτερα θα εξαπατηθεί αλλά δεν το βάζει κάτω.
Σε μια Τσεχοσλοβακία που τα ήθη / τα έθιμα και η τιμή μιας γυναίκας, όπως τα παρουσιάζει η συντρόφισσα δασκάλα «δεν είναι λόγια του αέρα […]» και αν τα κορίτσια συνεχίζουν να φέρονται με αυτό τον τρόπο δεν πρέπει να εκπλαγούν «αν τα αγόρια θα συμπεριφέρονται ανάλογα», η μετρημένη σε κάθε κάδρο και λεπτομέρεια υποψήφια για Όσκαρ δημιουργία του Μίλος Φόρμαν (Αμαντέους, η Φωλιά του Κούκου, Ο Άνθρωπος στο φεγγάρι κλπ), δεν καταγράφει όσα λέει ο τίτλος, αλλά τη βίαιη ωρίμανση μιας αθώας ψυχής που εμπιστεύεται γρήγορα.
Το καθεστώς σκιαγραφείται και χάριν της εμπνευσμένης σκηνοθεσίας δεν φωνάζει την παρουσία του, αλλά εγγράφεται και κατακτά τη γνησιότερη αφήγηση ιστορικής καταγραφής της τότε τσεχοσλοβάκικης κοινωνίας.
Η ηρωίδα, κορίτσι του μόχθου και της εργατικής τάξης, δένοντας γραβάτες στα δέντρα δεν μιλάει απλά για τις αμετακίνητες αντρικές συμπεριφορές αλλά για τις παγιωμένες νοοτροπίες που πηγάζουν από την πολιτική κατάσταση. Μπορεί να μην είναι, όπως θα ακουστεί, παράνομο να κρεμάει γραβάτες στα δέντρα, όμως μπορεί να προκαλέσει αναστάτωση στα ελάφια και να τα οδηγήσει άθελα της σε ατύχημα. Τα ελάφια όμως, όπως παρομοιάζονται, δεν είναι πρόβατα για σφαγή, αλλά αυτές οι μορφές που, ανάμεσα στις σημύδες, ψάχνουν το δάσος την πιο σκοτεινή μέρα της ζωής τους.
Αλέξανδρος Ρωμανός Λιζάρδος
Το κείμενο δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα ert.gr