Ου ψευδομαρτυρήσεις
Ο Ντανιέλ Τζεόρτζε Απέτρι έδωσε τα διαπιστευτήριά του το 2018 με τη συγκλονιστική ταινία “Στις παρυφές”, την οποία είδαμε στο 51ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης και η οποία είχε κερδίσει το Χρυσό Αλέξανδρο και το Βραβείο της Πανελλήνιας Ένωσης Κριτικών Κινηματογράφου. Μάλιστα εκείνη τη χορνιά, η ΠΕΚΚ για πρώτη φορά είχε βραβεύσει ταινία από το διεθνές και όχι από το ελληνικό τμήμα, επειδή απουσίαζε από το φεστιβάλ το σύνολο της ελληνικής παραγωγής με αποτέλεσμα την υποβάθμιση του εγχώριου κινηματογράφου.
Η ταινία εκείνη ήταν ακόμη ένας κρίκος στην αλυσίδα των επιτυχιών του “ρουμάνικου νέου κύματος” όπως καθιερώθηκαν να ονομάζεται και το οποίο χαρακτήριζε η αμεσότητα, η λιτότητα, ο ρεαλισμός και η κοινωνική ματιά.
Το 2020 ο Απέτρι σκηνοθέτησε την αστυνομική ταινία “Αγνώστων στοιχείων”, μια νουάρ ιστορία εκδίκησης, βίας και μυστηρίου. Φαίνεται πως έτσι, είτε ξεφεύγει από αυτό που ονομάστηκε “ρουμάνικο νέο κύμα” είτε το ρεύμα εκείνο διευρύνεται εισάγοντας νέες αισθητικές και θεματικές προσεγγίσεις, με αποτέλεσμα να μιλάμε πλέον για καλό ρουμάνικο κινηματογράφο. Παραμένοντας στο ίδιο είδος, δηλαδή στο αστυνομικό φιλμ, ο Ντανιέλ Τζεόρτζε Απέτρι έρχεται φέτος με τη νέα του ταινία “Το θαύμα” (Miracol), η οποία γυρίστηκε στην Πιάτρα Νεάμτς, γενέθλια πόλη του σκηνοθέτη και η οποία “δεν αντιπροσωπεύει το νέο κύμα”, όπως υποστηρίζει ο ίδιος. Εδώ ο ρεαλισμός, σε μεγάλο βαθμό, αντικαθίσταται από το φαντασιακό κόσμο του σινεμά ο οποίος έχει το ελεύθερο να κινείται μέσα στο μυαλό των ηρώων και να ερμηνεύει τς επιθυμίες τους. Κι εκεί βρίσκεται το λεπτό σημείο, η ανυπέρβλητη γοητείαη οποία πηγάζει από τη μείξη της φαντασίας με το ρεαλισμό.
Όλα ξεκινούν από ένα μοναστήρι. Μια μοναχή, η Κριστίνα, ετοιμάζεται να φύγει κρυφά για την πόλη, με τη βοήθεια μια άλλης μοναχής, της Μίνας. Έξω από το μοναστήρι την περιμένει ένα ταξί, ο οδηγός του οποίου είναι αδελφός της Μίνας. Προορισμός της Κριστίνα είναι το νοσοκομείο, όπου επισκέπτεται το γυναικολογικό τμήμα. Στην πορεία μαθαίνουμε πως η νεαρή δόκιμη μοναχή πήγε για να κάνει έκτρωση αλλά την τελευταία στιγμή μετάνιωσε και αποφάσισε να επιστρέψει στο μοναστήρι. Πήρε ένα άλλο ταξί αλλά στο δρόμο της επιστροφής δέχτηκε επίθεση από τον ταξιτζή ο οποίος τη βίασε και την εγκατέλειψε ετοιμοθάνατη στο δάσος. Με την Κριστίνα να νοσηλεύεται στο νοσοκομείο σε βαριά κατάσταση, ο επιθεωρητής Μάριους Πρέντα, αναλαμβάνει τη διαλεύκανση της υπόθεσης. Σε αυτό το δεύτερο μέρος της αφήγησης, ο Απέτρι αρχίζει να τοποθετεί μικρές ψηφίδες αβεβαιότητας καθώς την ίδια ώρα που δίνει απαντήσεις, τις αναιρεί προσθέτοντας νέα ερωτηματικά. Ακόμη και το σοκαριστικό φινάλε, αυτοαναιρείται καθώς εμφανίζεται μια άλλη εκδοχή αφήνοντας το θεατή μετέωρο και ελεύθερο να επιλέξει. Οι δρόμοι που ανοίγοιγονται είναι δύο: εκείνος της εκδίκησης κι ο άλλος του θαύματος. Προηγουμένως όμως ο θεατής οφείλει να βρει απαντήσεις σε ερωτήματα όπως “ποιος είναι ο πατέρας του αγέννητου παιδιού της μοναχής;”. “υπάρχει και ποια είναι, η σχέση μεταξύ της Κριστίνα και του Μάριους;”, “ποια ήταν η εξέλιξη της υγείας της Κριστίνα;”, “γιατί ο Μάριους είναι πεισμένος για την ενοχή του υπόπτου;”.
Στο συναρπαστικό αυτό αστυνομικό θρίλερ μυστηρίου ο επιθεωρητής Μάριους Πρέντα βάζει τον υπόπτο μπροστά στις ευθύνες με την αναφορά της 9ης εντολής, “ου ψευδομαρτηρήσεις”. Κάτι που απλώνεται σαν δίχτυ επάνω από όλους τους χαρακτήρες. Κι εδώ βρίσκεται η ουσία καθώς φαίνεται πως όλοι,για τους δικούς του λόγους ο καθένας και η καθεμία, θέλουν να κρατήσουν κρυφό ένα μέρος της αλήθειας, χωρίς απαραίητα να υπάρχει δόλος.
Βέβαια, μη φανταστείτε πως η ταινία εμπεριέχει τίποτε άλυτους γρίφους ή βαριές φιλοσοφικές αναζητήσεις. Πρόκειται όμως για ένα καλοστημένο θρίλερ με αγωνιώδη εξέλιξη και σασπένς, το οποίο ακολουθεί ένα-ένα τα βήματα του επιθεωρητή προς τη διαλεύκανση της υπόθεσης.
Το λεπτοδουλεμένο σενάριο και η στιβαρή σκηνοθεσία του Ντανιέλ Τζεόρτζε Απέτρι, σε συνδυασμό με τις ώριμες και πειστικές ερμηνείες των ηθοποιών, συνθέτουν ένα φιλμ το οποίο κερδίζει μεμιάς το ενδιαφέρον. Ταυτόχρονα αποτελεί και μια νηφάλια ματιά στη σύγχρονη Ρουμανία, όπου η θρησκοληψία έχει εν πολλοίς αντικαταστήσει τον ορθό λόγο, με χαρακτηριστικούς τους διαλόγους ανέμεσα στον επιθεωρητή και το βοηθό του. Άλλοτε με έμμεσο κι άλλοτε με άμεσο τρόπο, ο σκηνοθέτης επιχειρεί να διερευνήσει τις ένοιες του Καλού και του Κακού, και πως μπορεί αυτές σε μια στιγμή να αντιστραφούν, της δικαιαοσύνης και της απονομής της, του καθήκοντος και της υπέρβασής του.
Η ταινία διαρκεί σχεδόν 2 ώρες, αλλά συντίθεται από μόλις 42 πλάνα. Μεταξύ αυτών υπάρχει ένα 16λεπτο μονόπλανο προς το φινάλε. Ο σκηνοθέτης τη θεωρεί ως τη δεύτερη μιας ανεπίσημης τριλογίας με επίκεντρο την Πιάτρα Νεάμτς, αρχής γενομένης με το “Αγνώστων στοιχείων” (Neidentificat) το οποίο γυρίστηκε σχεδόν ταυτόχρονα με “Το θαύμα”.
Στράτος Κερσανίδης
Το κείμενο δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα kersanidis.wordpress.com