Η έννοια της σκηνοθεσίας είναι κάτι που  στοιχειωδώς υπάρχει  στην ταινία του Λεωνίδα Βαρδαρού ο οποίος φαίνεται ότι ακούμπησε απλώς την κάμερα μπροστά στα πρόσωπα που τον ενδιαφέρουν και τα κατέγραψε ενώ μιλούσαν.

Πιθανόν να μην μπορούσε να κάνει διαφορετικά γιατί τα εν λόγω πρόσωπα, τα οποία έχουν και ενδιαφέρον  και σημασία, είναι οι «ανώνυμες», ηλικιωμένες πλέον γυναίκες που έζησαν από πρώτο χέρι τους πολιτικούς και κοινωνικούς αγώνες στην Ελλάδα του περασμένου αιώνα · δικτατορία του Μεταξά, κατοχή, εμφύλιος, δικτατορία των συνταγματαρχών. Γυναίκες που βίωσαν τον τρόμο της φυλακής, της εξορίας, του εκτελεστικού αποσπάσματος, είτε για τις ίδιες είτε για τους δικούς τους. Γυναίκες στο έλεος μιας πατριαρχικής κοινωνίας που τις αντιμετώπιζε σαν να μην υπάρχουν, γυναίκες αποκλεισμένες λόγω των «κοινωνικών φρονημάτων», πιεσμένες να αποκηρύξουν συζύγους για να μπορέσουν να δουλέψουν και να ζήσουν. Οι μαρτυρίες τους είναι ένα απαραίτητο τεκμήριο μνήμης, πολύ κοντινό στην λογική του «χύμα» ρεπορτάζ.

Γιάννης Ζουμπουλάκης
Το κείμενο δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα tovima.gr