Σε μια φιλοσοφική θεωρία του ήχου στηρίζεται ο γνωστός για τις αργού ρυθμού ταινίες του, Ταϊλανδέζος σκηνοθέτης Απιτσατπόνγκ Βιρασεθακούλ για το θέμα της νέας του, γυρισμένης για πρώτη φορά εκτός Ταϊλάνδης. όμορφης, τολμηρής, ταυτόχρονα αινιγματικής ταινίας, «Ανάμνηση», που κέρδισε το Βραβείο της Κριτικής Επιτροπής στο φετινό φεστιβάλ των Κανών. Σκηνοθέτης αγαπητός στα διεθνή φεστιβάλ, με ένα έργο που σίγουρα απαιτεί μια διαφορετικού είδους αντιμετώπιση και που όταν ο θεατής την αποδέχεται και αφήνεται στο ρυθμό και τη γοητεία της έχει σίγουρα πολλά να του προσφέρει όπως στο παρελθόν και άλλες ταινίες του – φτάνει να αναφέρω την εξαιρετική «Ο θείος Μπουνμί θυμάται τις προηγούμενες ζωές του» – Χρυσός Φοίνικας στο Φεστιβάλ των Κανών 2010, και την εξίσου θαυμάσια «Τροπική ασθένεια», βραβείο της Κριτικής Επιτροπής στις Κάνες το 2004.
Η φιλοσοφική αυτή θεωρία υποστηρίζει ότι σύμφωνα με τους επιστήμονες του 18ου αιώνα κάθε ήχος που ακούστηκε ποτέ και οπουδήποτε στη γη, εξακολουθεί να υφίσταται, ενώ, σύμφωνα με πιο πρόσφατες θεωρίες, κουλτούρες χωρίς αναλογικές τεχνολογίες καταγράφουν τον πολιτισμό τους ενσωματώνοντας συνομιλίες τους στις γραμμές της αγγειοπλαστικής. Και, αφού ο ήχος είναι φυσικό φαινόμενο, το μόνο που χρειάζονται οι φωνές του παρελθόντος για να ακουστούν, είναι κάποιο είδος δέκτη που να μπορεί να αποθηκεύει για να τις επαναφέρει στην εποχή μας.
Στη φιλοσοφική αυτή θεωρία στηρίζονται οι ήχοι που ακούει η πρωταγωνίστρια της ταινίας, η Σκωτσέζα ανθοκόμος Τζέσικα (η Τίλντα Σουίντον, η οποία είναι και ένας από τους παραγωγούς της ταινίας), που τη συναντάμε να ταξιδεύει στην Κολομβία για να συναντήσει την άρρωστη αδερφή της. Η ταινία αρχίζει με ένα μεγάλης διάρκειας πλάνο, όπως πάντα συμβαίνει στις ταινίες του Βιρασεθακούλ, όπου η Τζέσικα, ενώ περιφέρεται στο σκοτεινό δωμάτιό της, ακούει ένα παράξενο ήχο σαν γδούπο, ήχο που θα ακούει κάθε τόσο και σε άλλες σκηνές της ταινίας. Μόνο που τη φορά αυτή ο ήχος προκαλεί (ή ίσως να προκαλεί) το ξέσπασμα των σειρήνων συναγερμού των παρκαρισμένων έξω από το διαμέρισμά της αυτοκινήτων.
Στην προσπάθειά της να ανακαλύψει πού οφείλονται αυτοί οι ήχοι, η Τζέσικα θα επισκεφτεί αρχικά τον νεαρό ηχολήπτη Χερνάν στο Πανεπιστήμιο της Κολομβίας για να την βοηθήσει, μέσα από διάφορα κινηματογραφικά εφέ ήχων, να καθορίσει από πού προέρχεται αυτός ο ανάμικτος με μεταλλικό ήχο και θαλασσινό νερό, «στρογγυλός», όπως προσπαθεί να τον σχεδιάσει με τα χέρια της, ήχο, μέσα από ήρεμες, σιωπηλές, εκτός από τους παράξενους ήχους (ένα από τα ξεχωριστά, μαζί με τη μουσική, ατού της ταινίας), σκηνές, μέσα από μια σειρά μεγάλης διάρκειας πλάνα, που σε μεταφέρουν σε μια ατμόσφαιρα μαγείας.
Και αν ο Χερνάν, κατά μυστηριώδη τρόπο εξαφανίζεται, ένας άλλος, πιο ηλικιωμένος Χερνάν, που τον βλέπουμε να καθαρίζει, μεθοδικά και με επιμονή, ψάρια, θα εμφανιστεί όταν η Τζέσικα οδηγείται στη ζούγκλα του Αμαζονίου, και ο οποίος θα της μιλήσει για τη «γλώσσα» των αντικειμένων και τις ιστορίες που αφηγούνται ακόμη και οι πέτρες, προσφέροντάς της κάποια εξήγηση σχετικά με τους ήχους που εξακολουθεί να ακούει.
Η ζούγκλα του Αμαζονίου και γενικότερα η φύση με τη δική της, ξεχωριστή ομορφιά, μαζί και η βροχή (αναπόσπαστο στοιχείο στις ταινίες του Βιρασεθακούλ), εκπνέουν αυτή τη μαγεία που ανάφερα πιο πάνω, μαζί και ένα μυστήριο, όπως και η ξαφνική εμφάνιση ενός ανεξήγητου διαστημοπλοίου, στοιχεία που εντείνουν την ποίηση αλλά και το στοιχείο του μυστικισμού (άλλο τακτικό στοιχείο στις ταινίες του σκηνοθέτη) και μια ονειρική κατάσταση στην οποία αφήνεται σταδιακά και αναπόφευκτα να διεισδύσει ο θεατής. Για να απολαύσει το ξεχωριστό αυτό, μοναδικό, πρωτότυπο, ιδιαίτερα τολμηρό για όσους είναι έτοιμοι να το αποδεχτούν, δώρο που του προσφέρει ο δημιουργός της ταινίας.
Νίνος Φένεκ Μικελίδης
Το κείμενο δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα enetpress.gr