Δάσκαλος μουσικής που ονειρευόταν όλη του τη ζωή να γίνει μουσικός της τζάζ, σκοτώνεται τη μέρα που το όνειρο του χτυπά την πόρτα. Στη συνέχεια η ψυχή του οδηγείται σε ένα μέρος που αναλαμβάνει την προετοιμασία των ψυχών πριν το ταξίδι τους στη Γη.
Μαζί με τα Μυαλά που κουβαλάς και το Κόκο, το Soul, που απέσπασε δύο Όσκαρ, Καλύτερης Ταινίας Κινουμένων Σχεδίων και Καλύτερης Πρωτότυπης Μουσικής για την επένδυση των Άτικους Ρις, Τρεντ Ρέζνορ και Τζον Μπατίστ, συνιστά μια άτυπη μεταφυσική τριλογία για λογαριασμό της Pixar, που εδώ βρίσκει τη φόρμα της, δηλαδή πιάνει δουλειά στη φαντασία, που την έκανε να ξεχωρίσει από το ξεκίνημά της. Και ενώ μιλά για τη μεταφυσική περιπέτεια ενός απογοητευμένου μουσικού και ευγενικού δάσκαλου, ουσιαστικά πραγματεύεται την αμερικανική εμμονή με την ατομικότητα και την ιδανική της ενσάρκωση στον κοινωνικό ανταγωνισμό. Άλλωστε, η τζαζ, που είναι το αντικείμενο και το μεγάλο πάθος του πρωταγωνιστή, φημίζεται για την ιδιότυπη εγωκεντρικότητα ενός ιδιώματος που ευνοεί τα σόλο, την προσωπική βελτίωση στις μουσικές ικανότητες ‒ λένε πως οι ρόκερ παίζουν για το κοινό και οι jazzmen για την πάρτη τους.
Όταν ο Τζο πεθαίνει, αρνείται να δεχτεί το τέλος ως θέσφατο και μηχανεύεται την επιστροφή του στα εγκόσμια, για να προλάβει την ευκαιρία της ζωής του, μια βραδιά στο κλαμπ όπου ονειρευόταν να παίξει πιάνο από τότε που τον πρωτοπήγε ο πατέρας του και μαγεύτηκε διά βίου και αμετάκλητα. Για να τα καταφέρει, αλλάζει ταυτότητα και χρησιμοποιεί τη σκανταλιάρικη, ασυμβίβαστη ψυχή ενός αγέννητου παιδιού που ακούγεται σαν κορίτσι, αν και δεν έχει ακριβώς φύλο ‒ πώς θα μπορούσε, αφού δεν έχει υπάρξει ακόμα, συνεπώς το εκλαμβάνουμε ως non-binary, με θηλυκές τάσεις.
Το Soul χορεύει σε οικείους urban ρυθμούς, και μάλιστα με ακριβείς νεοϋορκέζικες τοποθεσίες, προτείνοντας ένα ενισχυμένο οπτικό πλαίσιο της άπιαστης έννοιας του επέκεινα, με τα σχήματα και τις φωτοσκιάσεις που πρωτοείδαμε στο Inside Out ‒ και φυσικά, με χιούμορ και τρομερή μουσική επένδυση. Η δουλειά του Πιτ Ντόκτερ στο στακάτο μοντάζ και στην τρέλα στην πλοκή είναι αξιοθαύμαστη, αλλά το πολυθεματικό έργο θα είχε εξαντληθεί στη φιλόδοξη ιδέα του και στην απλοϊκότητα του μηνύματος της αφοσίωσης σε έναν χρήσιμο και αποδοτικό σκοπό, αν δεν υπήρχε η δραματουργική, γεμάτη ενέργεια και τρέλα συμβολή αυτού του μικρού gender fluid πλάσματος με τον αδούλευτο χαρακτήρα, του κωδικού «22», που δείχνει τον δρόμο, αν και φαίνεται πελαγωμένο στο πρωθύστερο απωθημένο και στην ανεξήγητη δειλία του.
Παρότι το Soul κέρδισε στα Όσκαρ το μάλλον ανώτερό του Wolfwalkers του Τομ Μουρ και ακολουθεί την αφαιρετική λογική του Inside Out, η αρετή του να «κατεβάζει» στον παιδικό παρονομαστή δύσκολες έννοιες χωρίς να τις φτηναίνει είναι κάτι παραπάνω από άξια σεβασμού και θαυμασμού ‒ και η μουσική του, σοβαρό bonus! (Η ταινία θα προβληθεί στην πρωτότυπη αγγλόφωνη καθώς και στη μεταγλωττισμένη εκδοχή της.)
Θοδωρής Κουτσογιαννόπουλος
Το κείμενο δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα lifo.gr