Η Αντουανέττα εξομολογείται
Η Αντουανέττα Αγγελίδη αποτελεί μια σημαντική μορφή της πρωτοπορίας στο χώρο του κινηματογράφου. Στις ταινίες της αποτυπώνεται η ιδιαίτερη εικαστική της ματιά και ο τρόπος με τον οποίο η ίδια έχει επιλέξει να χρησιμοποιήσει το κινηματογραφικό μέσο, δηλαδή κάτι πιο σύνθετο και με περισσότερες δυνατότητες από ό,τι η κλασική αφηγηματική του μορφή.
Οι «Έμμονες ώρες στον τόπο της πραγματικότητας» που σκηνοθέτησε η Ρέα Βαλντέν, κόρη αλλά και συνεργάτιδά της, αποτελεί μια βαθιά προσωπική εξομολόγησή της Αντουανέττας Αγγελίδη η οποία μιλά για πολλά και διάφορα δίνοντάς μας την ευκαιρία να τη γνωρίσουμε καλύτερα. Μιλάει για τον Φρίντριχ Μουρνάου και τη σκηνή από το «Φάουστ, στην οποία ο Μεφιστοφελής στέκεται επάνω στο καμπαναριό μια εκκλησίας και το σώμα του μοιάζει ως συνέχεια καθώς βρίσκεται στον ίδιο άξονα, σε μια εικόνα η οποία συμβολίζει τη σχέση του ιερού με το ανίερο. Τότε, όπως λέει, ένιωσε τον Μουρνάου να της μιλά και τότε αποφάσισε πως θα κάνει κινηματογράφο.
Η σπουδαία δημιουργός εξομολογείται το βιασμό που υπέστη από το δάσκαλο του βιολιού στα παιδικά της χρόνια, τις ώρες που ζωγράφιζε με τον πατέρα της, τον τρόπο που έβλεπε τους ανθρώπους ανεβασμένη επάνω στη βιβλιοθήκη. Μιλά όμως και για την τύφλωσή της, και από τα δυο της μάτια. Για το φως της που έχασε αυτήν που ζούσε αποκλειστικά μέσα από τις εικόνες. Όμως η κατάσταση αντιμετωπίστηκε με μεταμοσχεύσεις και στα δυο της μάτια. Η ίδια δηλώνει την ευγνωμοσύνη της στο γιατρό και στους νεκρούς δότες.
Το θαυμάσιο αυτό ντοκιμαντέρ-δοκίμιο, που ενσωματώνει σε μεγάλο βαθμό μέσα του τη ματιά της Αντουανέττας Αγγελίδη, γυρίστηκε μέσα στο σπίτι τον καιρό της πανδημίας. Η Βαλντέν με εξαιρετικά πλάνα και με ιδιαίτερα φροντισμένους φωτισμούς εκμεταλλεύεται στο έπακρο τη θαυμάσια αφήγηση της μητέρας της προσφέροντάς μας μια μοναδική, μια ανεπανάληπτη κινηματογραφική και εικαστική απόλαυση. Θα ήθελα να σταθώ περισσότερο στο φωτισμό και τη φωτογραφία. Ιδίως στα ασπρόμαυρα κοντινά πλάνα, που μέσα στο μαύρο φόντο φαίνονται μόνον το πρόσωπο της Αγγελίδη και οι εκφράσεις της καθώς μιλά, οι κινήσεις των χεριών της και ένα ποτήρι που κάπου-κάπου το σηκώνει για να πιει νερό. Τόσο στατικό αλλά και τόσο εν κινήσει, με το λόγο και τις εκφράσεις να αποκτούν μια άλλη, μια διαφορετική, μια ιδιαίτερη διάσταση.
Θα μπορούσα να γράψω κι άλλα αφού τόσο τα όσα λέει η Αντουανέττα Αγγελίδη αλλά και η σκηνοθετική ματιά της Ρέας Βαλντέν, προσφέρονται για πολυλογίες! Όμως θα σταματήσω εδώ επισημαίνοντας πως έχουμε να κάνουμε με μια σημαντική ταινία, ένα ντοκιμαντέρ ιδιαίτερης αισθητικής αλλά και γνωριμίας με τη σπουδαία εικαστικό, σκηνοθέτρια αλλά και αριστερή, φεμινίστρια Αντουανέττα Αγγελίδη. Μια γυναίκα κεφάλαιο για τον πολιτισμό μας.
Στράτος Κερσανίδης
Το κείμενο δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα kersanidis.wordpress.com