Η απλότητα της ζωής σε μια τεχνική πολυπλοκότητα
Από τη στιγμή που, γεννιέται ο άνθρωπος, μοιάζει να είναι εγκλωβισμένος σε μια διαδρομή, γήινη, που, μοιραία και αναπόφευκτα οδηγεί στον θάνατο και κλείνει μ’ αυτόν. Αν υποθέσουμε πως, με σύμμαχο και αρωγό τα ανέμελα παιδικά χρόνια και το θράσος της νιότης, μπορεί να αισθανθεί κανείς ελεύθερος από τις έγνοιες του τέλους της διαδρομής, τα επιμέρους κομμάτια της κρύβουν συνεχείς ανηφορικές ατραπούς και κακοτράχαλα μονοπάτια.
Ο Ασγκάρ Φαραντί , σχεδόν εμμονικά σε όλες του τις ταινίες, μας ταξιδεύει σε τούτα τα επώδυνα μονοπάτια της ανθρώπινης πορείας. Άλλοι το λένε απαισιοδοξία κι άλλοι ρεαλισμό. Σε κάθε περίπτωση, τα τεκταινόμενα επί της οθόνης, είναι η αλήθεια του σύγχρονου κόσμου μας, παρότι ο χώρος δράσης είναι το Ιράν. Ενός κόσμου που, είτε φτιάχτηκε από χέρι θεού, είτε από τον ανθρώπινο εγωκεντρισμό, δεν είναι όμορφος και ανώδυνος, παρά μόνον σε κάποια χρονικά κομμάτια του. Ο Ραχίμ φυλακισμένος για χρέη, βρίσκεται με τριήμερη άδεια. Μια τσάντα με 17 χρυσές λίρες που, θα βρεθεί στο διάβα του, θα γίνει η αφορμή για μια απεγνωσμένη προσπάθεια να πείσει τον πιστωτή και μηνυτή κουνιάδο του, να αποσύρει την καταγγελία.
Ωστόσο το ποσό της τσάντας που, έχει βρει η φίλη-ερωμένη του, δεν επαρκεί για να εξοφλήσει το σύνολο του χρέους. Η επιλογή , τελικά να μην χρησιμοποιήσει τα χρήματα, παρά να αναζητηθεί, ο κάτοχος της απολεσθείσας τσάντας, θα τον αναδείξει σε ήρωα. Ως «ήρωα» θα θελήσουν να τον εκμεταλλευτούν, το σύστημα(φυλακές), μέσα ενημέρωσης, κλπ. Όμως στο παιχνίδι της τύχης του, υπάρχει σταθερά ένας αντίπαλος, ο κουνιάδος του και πιστωτής του. Έτσι η πόρτα προς την ελευθερία κλείνει. Επειδή όμως υπάρχει ακόμα μια χαραμάδα, ο Ραχίμ αποφασίζει, να παίξει το τελευταίο του χαρτί, επιλέγοντας δρόμο, μη σύννομο και ίσως μη ηθικό.
Ωστόσο εδώ δεν ισχύει ο σκοπός αγιάζει τα μέσα και ο Ραχίμ θα βρεθεί ξανά εγκλωβισμένος. Ο Φαραντί αρέσκεται να πραγματεύεται ιστορίες με χαρακτήρες εγκλωβισμένους, είτε σε έναν αδιέξοδο γάμο, είτε στις φτιαχτές από το καθεστώς νόρμες ηθικής, είτε τω ίδιων επιλογών τους. Στο υφάδι, του «Ένας Ήρωας», τελικά δεν υπάρχει ήρωας, ούτε αθώοι, αλλά χαρακτήρες ένοχοι, ιδιοτελείς και τελικά άπαντες με μερίδιο συμμετοχής στην κακή πορεία του κόσμου μας. Διαφορετικά να το πω, ο καθένας έχει το δίκιο του, σύμφωνα με την οπτική που, επιλέγει κανείς, να δει την ταινία. Στην τελευταία ταινία του Φαραντί και όχι μόνο, δεν υπάρχει λάμψη, δεν υπάρχει δόξα, η χαρά χρονικά ασφυκτικά περιορισμένη, ο πόνος βέβαια δεν μοιάζει αφόρητος, αλλά όλο το κάδρο έχει την ατμόσφαιρα του άβολου, υπάρχει-κυριαρχεί ένα καθεστώς αμφισβήτησης, για το που γέρνει το δίκιο, το ήθος, η λογική, τα λάθη.
Υπάρχουν τελικά αθώοι, αλάθητοι , ανιδιοτελείς; Παρά το συνολικά απαισιόδοξο κλίμα της αφηγούμενης ιστορίας, τελικά η πόρτα της ελπίδας δεν κλείνει ερμητικά, αλλά αφήνεται χαραμάδα. Η απλότητα της ζωής χαμένη στην πολυπλοκότητα, της ανθρώπινης σκέψης, των κοινωνικών δομών, των αυθαίρετων ηθικών αξιών και των λαθών, ως απόρροια των παραπάνω. Η ταινία βασίστηκε σε ένα ντοκιμαντέρ «All Winner, all Loosers» της Αζαντέχ Μασιχζαντέχ , επίσης ιρανής με θέμα την εμπειρία του Μοχαμάντ Ρεζά Σόκρι, ενός κατάδικου για χρέη, από το Σιράζ που, σε μια άδεια του από τη φυλακή βρήκε μια τσάντα με λίρες. Ο σκηνοθέτης και η πρώην φοιτήτριά του Φαραντί βρίσκονται στα δικαστήρια για κλοπή πνευματικών δικαιωμάτων. Η ταινία απέσπασε το Μεγάλο Βραβείο στις Κάννες. Με τις εξαιρετικές ερμηνείες των, Μοχσέν Ταναμπαντέχ, Σαχάρ Γκόλνουστ, Αμίρ Τζαντιντί.
Γιάννης Γκακίδης
Το κείμενο δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα kemes.wordpress
