Μενού

ΓΕΓΟΝΟΣ, ΤΟ - Ηλίας Φραγκούλης

Στη Γαλλία των αρχών του ’60, η νεαρή Ανν ανακαλύπτει πως είναι έγκυος. Πρόκειται για ένα λάθος, καθώς έχει αποφασίσει να συνεχίσει τις σπουδές της και να εξελίξει τη ζωή της διαφορετικά. Οι αμβλώσεις, όμως, απαγορεύονται διά νόμου. Κι ακόμα κι αν βρει την άκρη να το επιχειρήσει, ρισκάρει θανάσιμα με την υγεία της ή κινδυνεύει με ποινή φυλάκισης.

Εδώ έχουμε την κλασική κατηγορία της «art-house» ευρωπαϊκής ταινίας που με άνεση πηγαίνει σε φεστιβαλικές διοργανώσεις, παίζει να πάρει κάποιο μεγάλο βραβείο (όπως το Χρυσό Λιοντάρι της Βενετίας, το 2021) και αποθεώνεται από την κριτική σε ολόκληρο τον κόσμο, διότι… μέτρησε το θέμα. Και σήμερα, ειδικά, με τόσες κοινωνικές «ατζέντες», αυτό μπορεί να παρασύρει τα πάντα.

1495 4

Το κυρίως ενδιαφέρον στοιχείο του φιλμ της Οντρέ Ντιγουάν (δεύτερη μεγάλου μήκους δουλειά της) είναι η «αποσιώπηση» του χρονικού πλαισίου δράσης του «Γεγονότος» της ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης της Ανν, λες κι επρόκειτο για μυστικό. Το περιβάλλον έχει μεν κάτι το «άχρονο», όμως, μονάχα από την ερώτηση ενός γιατρού για το έτος γέννησης της ηρωίδας αντιλαμβανόμαστε το που τοποθετείται το έργο. Και το παντοτινό taboo του ζητούμενου της άμβλωσης αποκτά έναν επιπλέον χαρακτήρα επικινδυνότητας, το οποίο εξυπηρετεί στην… προβλέψιμη δραματοποίηση της θέσης στην οποία βρίσκεται η Ανν. Η Ντιγουάν κάνει αυτή την επιλογή για να μας θυμίσει το πόσο λιγότερα δικαιώματα είχαν οι γυναίκες εκείνης της εποχής, όμως, η προσωπική μου γνώμη είναι πως στο σύγχρονο παρόν μιας πλέον επικίνδυνης ροπής προς το συντηρητισμό, θα είχε πιο ουσιαστική σημασία σαν πολιτικό σχόλιο το να βλέπαμε τα αποτελέσματα που θα είχαν οι απόπειρες της Ανν να «ρίξει» το λίγων μηνών έμβρυο που κουβαλά μέσα της. Πόσω μάλλον όταν η ειδησεογραφία της παρούσης απασχολείται όλο και πιο συχνά με το ενδεχόμενο της απαγόρευσης (αν όχι και της ποινικοποίησης) των αμβλώσεων. Σε μεγάλες και «πολιτισμένες» χώρες της Δύσης…

1495 5

Κατά τα άλλα, το αφηγηματικό στυλ της Ντιγουάν δεν έχει να προτείνει τίποτα το καινούργιο. Αν έπρεπε να το συγκρίνω με το παρελθόν της γαλλικής παραγωγής, θα το τοποθετούσα κάπως κοντά στο υπέροχο «Άγρια Βλαστάρια» (1994) του Αντρέ Τεσινέ, έργο δίχως τόσες κατακτήσεις και περγαμηνές, καθώς δεν είχε σκηνοθετηθεί από γυναίκα και η θεματική του προσέγγιζε ζητήματα πολιτικής ιδεολογίας και σεξουαλικότητας. Αν και πιστή σ’ ένα καθαρό, νατουραλιστικό ύφος σκηνοθεσίας, η Ντιγουάν είναι τελικά περισσότερο αφοσιωμένη στο «hip» του σήμερα, από τη μία με το «τετράγωνο» καρέ του κάδρου (που εδώ εξυπηρετεί απλά μια «παλιακή» διάθεση, στην οποία θα ταίριαζε περισσότερο η μαυρόασπρη φωτογραφία) και από την άλλη με το shock value της (απωθητικής) κορύφωσης, που μπορεί να ενοχλήσει έντονα το γυναικείο κοινό. Η επιλογή της να «ευαισθητοποιήσει» έτσι τους θεατές της ταινίας, φτηναίνει το όλο εγχείρημα, συναντώντας από λύπηση έως και συναισθήματα τρόμου.

Οι παράνομες εκτρώσεις δεν αποτελούν ούτε τόλμημα, ούτε και κάτι το πρωτότυπο για το (καλλιτεχνικό, ειδικά) σινεμά των τελευταίων δεκαετιών. Από (για παράδειγμα) το ρουμάνικο «4 Μήνες, 3 Εβδομάδες & 2 Μέρες» (2007) μέχρι την ουκρανική «Φυλή» (2014), το θέμα αυτό απασχολεί είτε ως φιλμικός πρωταγωνιστής, είτε και ως κομμάτι της πλοκής για τη δημιουργία… άβολων κινηματογραφικών στιγμών. Σαφώς και είναι ένα πρόβλημα με πολλές διαστάσεις, το οποίο δεν πρέπει να «κουκουλώνεται» και να προκαλεί δημόσιο διάλογο. Για μένα, δυστυχώς, το «Γεγονός» δεν… αγιάζει τα μέσα.

ΕΙΝΑΙ ΓΙΑ ΜΕΝΑ;

Με μία «αφαιρετικότητα» που σχεδόν καταργεί την χρονική περίοδο δράσης του φιλμ, το «Γεγονός» επιχειρεί να σχολιάσει και ν’ αντιμετωπίσει το ζήτημα της άμβλωσης υπό ένα διαχρονικό πρίσμα, προκαλώντας λανθάνουσα αμφισβήτηση και αμηχανία απέναντι σ’ αυτό που παρακολουθείς. Κι όταν δεν έχει κάτι άλλο να πει, βυθίζεται στην ευκολία της σοκαριστικής απεικόνισης καταστάσεων που μπορείς να προβλέψεις, για να προσδώσει στο έργο συγκινησιακές εντάσεις τις οποίες η Οντρέ Ντιγουάν απέφευγε μέχρι τότε. Το αποτέλεσμα είναι άνισο και μάλλον υπερτιμημένο.

Ηλίας Φραγκούλης
Το κείμενο δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα freecinema.gr

Smart Search Module