ΣΥΝΟΨΗ
Η Nelly είναι οκτώ ετών ( Joséphine Sanz), και μόλις έχασε τη γιαγιά της. Φεύγει με τους γονείς της για να αδειάσουν το παιδικό σπίτι της μητέρας της, Marion (Nina Meurisse) . Η Nelly είναι χαρούμενη καθώς εξερευνά το σπίτι και το κοντινό δάσος όπου η μητέρα της ,ως μικρό κορίτσι, έφτιαχνε μια καλύβα από κλαδιά. Ένα πρωί, η θλίψη σπρώχνει τη μητέρα της να φύγει , ενώ η Nelly συναντά ένα κοριτσάκι στο δάσος. Φτιάχνει μια καλύβα, είναι στην ηλικία της και τη λένε Marion (Gabrielle Sanz). Είναι η μητέρα της, σε ηλικία οκτώ ετών…
ΑΝΑΛΥΣΗ
Η Γαλλίδα σκηνοθέτις Céline Sciamma (“Bande de filles “/”Tomboy”) αντί να εκμεταλλευτεί τον θριαμβευτικό διεθνή αντίκτυπο του «Portrait de la jeune fille en feu» (2019) είχε την ευφυΐα να δημιουργήσει μια νέα ταινία, μικρή τόσο σε κόστος όσο και σε διάρκεια (μόλις 72 λεπτά) . Σε συνέντευξη της ,η Sciamma εξομολογήθηκε ότι μια από τις συχνές σκέψεις της, ως παιδί, ήταν να γνωρίσει τη μητέρα της στην ίδια ηλικία. Αυτός είναι και ο μαγικός ιστός γύρω απο τον οποίο υφαίνεται η αφήγηση της «Μικρής μητέρας».
Υπάρχει κάτι διαχρονικά μυστηριακό, στο απλό γεγονός ότι οι γονείς μας ήταν κάποτε στην ίδια ηλικία με μας, είχαν τις ίδιες ανησυχίες, φόβους και σκέψεις και την ίδια αδυναμία να δουν το μέλλον – το μέλλον που είμαστε εμείς . Ποιος δεν έχει αναρωτηθεί πώς ήταν οι γονείς του ,ως παιδιά; Αλλά και αντίστροφα, οι γονείς βλέπουν συχνά στα παιδιά τους αντανακλάσεις της δικής τους παιδικής ηλικίας. Τα δύο αφηγηματικά επίπεδα φαίνεται να συνυπάρχουν σε απόλυτη αρμονία: η Nelly μπορεί να «ταξιδέψει» στον χωροχρόνο της Marion και να συναντήσει τη ζωντανή γιαγιά της και αντίστροφα η Marion μπορεί να επισκεφθεί τη φίλη της και να πέσει πάνω στον μελλοντικό της σύζυγο.Τι υπέροχη ιδέα !
Η ταινία συγκινεί πολύ όταν εστιάζει στις αλληλεπιδράσεις μεταξύ ενηλίκων και παιδιών. Τρεις σκηνές το μαρτυρούν αυτό. Στη πρώτη, βλέπουμε σε προφίλ τη μητέρα της Nelly πίσω από το τιμόνι του αυτοκινήτου της και τα χέρια της κόρης της να διαπερνούν το κάδρο για να μοιραστεί μαζί της ένα σνακ ,λίγο χυμό και τελικά, να την αγκαλιάσει από το λαιμό. Στη δεύτερη όταν η Marion μαλώνει με τρυφερότητα τη Nelly :«Πάντα κάνεις ερωτήσεις την ώρα του ύπνου», δέχεται ένα κτύπημα από ένα ”βελούδινο λεκτικό σφυρί”: : «Τότε σε βλέπω». Στο τρίτο η Nelly προσπαθεί να πείσει τον πατέρα της να κοιμηθεί στο σπίτι της νέας φίλης της. «Αλλη φορά», της υπόσχεται.«Δεν θα υπάρξει άλλη φορά» του απαντά, ενώ τραβά με το μικρό της χέρι το παλτό του , ώστε αυτός να σκύψει, να την πάρει αγκαλιά και να της κάνει το χατήρι.
Η «Μικρή Μαμά» είναι ένα πυκνό ,ρεαλιστικό παραμύθι ντυμένο στις πορτοκαλί αποχρώσεις του φθινοπώρου ,που παρέχει η φωτογραφία της Claire Mathon. Με απογυμνωμένο σκηνικό και φαινομενικά ρεαλιστικό ύφος , η φαντασία και η ποίηση εκλύονται από τις ραφές του φιλμικού σώματος. Η Sciamma με κυκλική, αιθέρια αφήγηση συνθέτει μια ρευστή ενότητα χώρου και χρόνου,μέσα στην οποία κινεί με μαεστρία παιδιά και ενήλικες . Παράλληλα διερευνά, με λεπτότητα και νηφαλιότηταμε , την γυναικεία ταυτότητα και ειδικότερα τη θεμελιώδη σχέση μητέρας-κόρης.
Στους κεντρικούς ρόλους βρίσκονται οι δίδυμες Sanz που με την αθωότητα και το βαθύ βλέμμα τους μας κάνουν να συναισθανθούμε τον φόβο της απώλειας. Είτε πρόκειται για μια αγαπημένη γιαγιά (οι αποχαιρετισμοί στους ηλικιωμένους στον οίκο ευγηρίας , λένε ήδη πολλά για την ευαισθησία της Nelly) είτε μιας μητέρας που την εγκαταλείπει . Τα δυο κορίτσια μιλούν για το μέλλον και το παρελθόν τόσο επιπόλαια και ανέμελα όσο όταν προσπαθούν να φτιάξουν τηγανίτες , ακριβώς τη στιγμή που η ταινία θα μπορούσε να βυθιστεί από τη βαρύτητα των υπαρξιακών ερωτημάτων της .
Στη πιο συγκινητική σεκάνς της ταινίας, οι δυο φίλες /μητέρα-κόρη μιλούν ψιθυριστά ξαπλωμένες στο ίδιο κρεβάτι. Η Marion ρωτά τη μέλλουσα κόρη της για να μάθει τι θα της συμβεί: «Ήθελα να σε αποκτήσω;» «Ναι» απαντά η Nelly. «Δεν εκπλήσσομαι. Γιατί ήδη σε σκέφτομαι» λέει η Marion . «Όλα θα πάνε καλά», τη διαβεβαιώνει η Nelly πριν αποχαιρετιστούν ,εν γνώσει τους ότι θα ξανασυναντηθούν στο διάβα της ζωής.
Ο μέγας ρομαντικός ποιητής William Wordsworth με το διάσημο στίχο του «Το παιδί είναι πατέρας του άντρα», υπογράμμισε πόσο σημαντικά είναι τα παιδικά βιώματα στη διαμόρφωση της ενήλικης ζωής. Με τη «Μικρή μαμά» η συνεπής φεμινίστρια Sciamma μοιάζει να συμπληρώνει: «Το κορίτσι είναι μητέρα της γυναίκας».
Γιώργος Ξανθάκης
Το κείμενο δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα fermouart.gr