Η κατάληξη ενός 16χρονου έγχρωμου, αποδέκτη/θύμα αστυνομικής βίας, βρίσκει δυο αστυνομικούς με ετερόκλητους χαρακτήρες -οι οποίοι έχουν τεθεί σε διαθεσιμότητα- παγιδευμένους σε μια περιφερειακή περιοχή-γκέτο μεταναστών της Κοπεγχάγης, ενώ κάνουν την συνηθισμένη περιπολία τους. Το πλήθος είναι εξαγριωμένο, απαιτώντας εκδίκηση και οι δυο άνδρες, έρμαια των επιλογών τους, βρίσκονται μπλεγμένοι σε ένα άγριο και ατέρμονο κυνηγητό επιβίωσης… Η απλή λογική της άμεσης ιδεολογικής αντιμετώπισης, οδηγεί στο συμπέρασμα: «ναι… αλλά τι γύρευε η αλεπού στο παζάρι…» Η κινηματογραφική μυθοπλασία ωστόσο, έχει αντίθετη άποψη και προϋποθέτει εμπλουτισμένη αφήγηση.
Τα ευρωπαϊκά γκέτο μεταναστών, όπως και σχεδόν όλα τα αντίστοιχα, διατηρούν μια κοινωνική και πολιτική αυτονομία, ο άξονας της οποίας κινείται γύρω από μια ιδιότυπα ακλόνητη υποστηρικτική αλληλεγγύη, χωρίς καν αρχικά, να εξετάζεται η αντικειμενική διάσταση των γεγονότων, πριν τη μαζική αντίδραση. Αυτός είναι ο γενικός κανόνας, στον οποίο ασφαλώς επεμβαίνουν διάφορες εξαιρέσεις. Όπως πχ. στην αντίδραση των κατοίκων του γκέτο, όπου το δίκιο είναι αυτό που τους επαναστατεί. Εξάλλου, όλες οι αστυνομίες σε ολόκληρο των του πλανήτη, λειτουργούν με την ίδια χυδαιότητα, η οποία συνοδεύεται συχνά από την εδραιωμένη επιβολή εξουσίας, που ξεπερνάει τα όρια του εξευτελισμού της οποιασδήποτε προσωπικότητάς βρεθεί απέναντί τους. Αυτό το χαρακτηριστικό είναι ιδιαίτερα έντονο στην ταινία, στη σεκάνς της σύλληψης του νεαρού «αλλόθρησκου».
Το καλό και το κακό, είναι δυο έννοιες ίσες και αντίρροπες μεταξύ τους και διατηρούν η κάθε μια τη δική της δυναμική στην έννοια της δικαιοσύνης. Αυτό είναι και το παιχνίδι της ταινίας, όπου οι χαρακτήρες χρησιμοποιούνται ως συνεχής εναλλασσόμενη πηγή φιλμικής ενέργειας, με τους εννοιολογικούς τους δείκτες να μετακινούνται συνεχώς πάνω και κάτω από την ίσαλο γραμμή, εναλλάσσοντας συχνά ρόλους. Όλοι έχουν δίκιο και συνάμα κανένας. Η δικαιοσύνη είναι σταθερή και αμετάβλητη μεν, ωστόσο η αξία της εξαρτάται από αυτόν, που κάθε φορά την ερμηνεύει. Και σε αυτό το σημείο έρχεται η ίδια η φύση να διαμορφώσει τα γεγονότα. Δεν κερδίζεις τίποτε αν δεν χάσεις κάτι. Η νομοτέλεια του Νεύτωνα, αποτελεί κανόνα της φυσικής, αλλά και της ίδιας της φύσης των απανταχού ζωντανών οργανισμών πάνω στον πλανήτη, η δε ερμηνεία της τεκμηριώνεται καθημερινά σε κάθε μας εκδήλωση. Έτσι και στην ταινία. Μπορεί η επιβίωση να αποτελεί ακτίνα του κύκλου της ζωής και να υπακούει σε δικούς της νόμους, σε δικές της πρακτικές και τακτικές, η νομοτέλεια όμως είναι αυτή που αποφασίζει ποιος θα είναι ο τελικός νικητής και ποιος όχι, ισοφαρίζοντας τα λάθη και τα σωστά του κόστους των επιλογών.
Οι δύο σκηνοθέτες επεξεργάζονται και διαχειρίζονται τα παραπάνω δεδομένα με προσοχή και χειρουργική συνέπεια, τόσο στην αναπαράσταση του σκηνικού χώρου, όσο και στην ανάλυση και προέκταση των βασικών χαρακτήρων. Όμως, δεν είναι μόνον οι δυο αστυνομικοί οι πρωταγωνιστές. Είναι και ο όμηρός τους, υψίσυχνος δορυφόρος, αυτός που εκπέμπει και στη συνέχεια αφομοιώνει τις κρυφές τους σκέψεις και κατ’ επέκταση τις πράξεις. Είναι ο συναισθηματικός κρίκος πάνω στον οποίο κινούνται, εξασκώντας προσωπικές ασκήσεις ύφους, προκειμένου να αντέξουν ή τελικά, να υποκριθούν τις εσωτερικές αλλαγές για τις οποίες δεν είναι έτοιμοι. Είναι ο «κακός» που μετατρέπεται αυτόματα σε «καλό» ανταλλάσσοντας τη θέση του με αυτούς.
Είναι όμως και αυτή η διαβολεμένη μουσική, απόκοσμη, καταραμένη, ανατριχιαστική. Μουσική που τους ακολουθεί βήμα στο βήμα, σκέψη στη σκέψη, πράξη στην πράξη. Μουσική που προσθέτει ή αφαιρεί στιγμές, όπως οι μεταξύ τους δημιουργικές σιωπές. Είναι και η κάμερα που εμπλουτίζει την ψυχρότητα και με την κίνησή της, αποτυπώνει τις έντονες αντιστικτικές τάσεις της πλοκής. Είναι και αυτό το γαμημένο ένστικτο που οδηγεί τη φαντασία σε δεύτερο επίπεδο, στο βάθος πεδίου, εκεί που ζωντανεύουν νοητά οι βαθύτερα κρυμμένες κατεστραμμένες κοινωνικές σχέσεις, στις αθέατες πλευρές της άρρωστης κοινωνίας.
Όχι δεν είναι μια ταινία καταγγελίας της μιας ή της άλλης πλευράς. Είναι ένα σκληρό αστυνομικό δράμα, θρίλερ με ρεαλιστική δομή και κλιμακωτή δράση, στην καρδιά μιας κοινωνίας, που κατά τ’ άλλα επιθυμεί, διακαώς, να ανήκει στην ελιτ της ευρωπαϊκής κοινότητας…
Κώστας Κωνσταντινίδης
Το κείμενο δημοσιεύτηκε στην ετήσια έκδοση της Πανελλήνιας Ένωσης Κριτικών Κινηματογράου
Κινηματογράφος 2021