ΑΔΕΣΠΟΤΑ ΚΟΡΜΙΑ - Θοδωρής Δημητρόπουλος
Η Ρόμπιν είναι έγκυος, αλλά δε θέλει να γίνει μητέρα. Η Κατερίνα θέλει αλλά δεν μπορεί. H Κική θέλει απλώς να πεθάνει με αξιοπρέπεια. Όμως η άμβλωση, η εξωσωματική γονιμοποίηση και η ευθανασία αντίστοιχα δεν είναι νόμιμες στις χώρες τους.
Ντοκιμαντέρ σε μορφή road movie με μια τριγωνική αφήγηση ανάμεσα στις κεντρικές αυτές ηρωίδες, με την κάμερα της Ελίνας Ψύκου (“Ο Γιος της Σοφίας”) να ακολουθεί σε μια διαρκή μετακίνηση, γυναίκες που μονίμως μετακινούνται, ταξιδεύουν, για να μπορέσουν να έχουν αυτό που επιθυμούν. Μέσα μάλιστα στα σύνορα μιας Ευρώπης ενωμένης – αλλά με τι, τελικά, όρους;
Η φιλμική καταγωγή της Ψύκου είναι η μυθοπλασία, και μάλιστα ένα δίπτυχο υφολογικά πολύ ιδιόμορφων ταινιών που δεν μπορούν με ευκολία να καταταχθούν σε ένα είδος. Τόσο στην “Αιώνια Επιστροφή του Αντώνη Παρασκευά”, όσο και στον “Γιο της Σοφίας”, αυτό που παρακολουθούμε είναι μια κάποια μοναχική διαδρομή του κεντρικού χαρακτήρα: από τον Αντώνη Παρασκευά που θα μπορούσε να είναι το φάντασμα της μεταπολιτευτικής Ελλάδας στους στοιχειωμένους διαδρόμους ενός έρημου ξενοδοχείου, μέχρι την ιστορία ενηλικίωσης ενός μικρού αγοριού στην σκιά των Ολυμπιακών του 2004.
Μέσα από ένα συνδυασμό αλληγορίας, μαγικού ρεαλισμού και μιας αφηγηματικής μοναξιάς γεμάτη ψυχή, οι ιστορίες που διηγείται η Ψύκου μοιάζουν πάντα τελικά να ακολουθούν μια φαινομενικά απλή τροχιά, γεμάτη όμως αντικρουόμενα συναισθήματα και με φόντο μια Ελλάδα ανάμεσα στο φολκόρ και την αναζήτηση μιας Ευρώπης που κάποτε υπήρξε σαν υπόσχεση, σαν μεγάλη ιδέα.
Με αφηγηματικούς όρους που θα συναντούσαμε σε μια τέτοια ταινία μυθοπλασίας (αν και με κάποιες εμβόλιμες «κατασκευές» που δεν επιτυγχάνουν πάντα ς παρεμβάσεις), η Ψύκου κι εδώ χτίζει τα κεντρικά πρόσωπα αυτού του δράματος καθώς περνάνε γραμμές συνόρων που τελικά μετράνε επιλεκτικά ως τέτοια. Είναι μια ιστορία (πολλές ιστορίες) που ποτέ δεν μένει στάσιμη.
Η ίδια διαρκής μετακίνηση γίνεται και σε διαλεκτικό επίπεδο καθώς, πέρα από τα σύνορα μιας Ευρώπης διαφορετικών μέτρων, αξιών και ταχυτήτων, η ταινία διαρκώς τεστάρει τοποθετήσεις και πλαίσια ανάγνωσης. Μια λέξη αποκτά άλλη σημασία όταν διαβάζεται από μια άλλη ηρωίδα, που έχει το δικό της σετ αναφορών και αξιών. Η ελευθερία της μίας είναι η φυλακή της άλλης. Και, συχνά, ακόμα και τα λόγια, οι έννοιες που χρησιμοποιούνται ως συνθήματα απελευθέρωσης στη μία ανάγνωση, υιοθετούνται ως κάτι εντελώς πιο σκοτεινό και αντίθετο όταν εκφέρονται από ιδεολογικούς αντιπάλους που διαθέτουν ισχύ στην κάθε χώρα.
Είτε μέσα από αυτές τις ακραίες διαλεκτικές μεθόδους, είτε μέσα από κάποιες αληθινά πολύ σκληρές εικόνες και λόγια, η ταινία είναι σαν συνεχώς να θέλει να μας φέρνει απέναντι στην σημασία των επιλογών και των πιστεύω μας. Σα να θέλει διαρκώς να υπογραμμίζει: τίποτα απολύτως σε όλο αυτό δεν είναι εύκολο, τίποτα απολύτως δεν είναι δεδομένο, τίποτα απολύτως δεν είναι άκοπο. Ναι, ακόμα.
Θοδωρής Δημητρόπουλος
Το κείμενο δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα news247.gr