AGORA II - ΔΕΣΜΩΤΕΣ - Νίκος Τσαγκαράκης
Κοινωνικοπολιτικό ντοκιμαντέρ που αποτελεί δεύτερο μέρος του δίπτυχου του έγκριτου και διακεκριμένου δημοσιογράφου και σκηνοθέτη για την ελληνική κρίση, μετά το «Agorá: από τη δημοκρατία στις αγορές» (2014). Ενώ η πρώτη ταινία γυρίστηκε στο διάστημα 2010- 2014 κι εξετάζει το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα, η φετινή γυρίστηκε από το 2015 ως το 2019 κι εστιάζει στα γεγονότα της διαπραγμάτευσης της κυβέρνησης του Αλέξη Τσίπρα με τους θεσμούς, καθώς και σε κοινωνικά γεγονότα που σημάδεψαν αρνητικά την τελευταία τετραετία, όπως η δολοφονία του Παύλου Φύσσα κι η δίκη της Χρυσής Αυγής, η δολοφονία του Ζακ Κωστόπουλου, η μαζική μετανάστευση Ελλήνων προς την Ευρώπη σε αναζήτηση εργασίας και τα συλλαλητήρια ενάντια στη Συμφωνία των Πρεσπών.
Ο Αυγερόπουλος πλαισιώνει και τεκμηριώνει την έρευνά του με άμεση προσωπική πρόσβαση στα γεγονότα, καθώς και με πλήθος συνεντεύξεων απ’ όλους τους πρωταγωνιστές της ιστορίας που επιλέγει ν’ αφηγηθεί: Αλέξη Τσίπρα, Γιάνη Βαρουφάκη, τον γενικό διευθυντή του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας Κλάους Ρέγκλινγκ, τον επίτροπο Οικονομικών Πιέρ Μοσκοβισί, τον αμερικανό οικονομολόγο Τζέιμς Γκάλμπρεϊθ, τον γάλλο φιλόσοφο Αλαίν Μπαντιού, τον πρώην αμερικανό υπουργό Οικονομικών Τζακ Λιού και άλλους. Συνομιλεί ακόμη με τη Μάγδα Φύσσα και τον Ζακ Κωστόπουλο ως ακτιβιστή της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας, που άθελά τους βρέθηκαν να ‘πρωταγωνιστούν’ σε δύο από τις χειρότερες τραγωδίες που έχει παρακολουθήσει η ελληνική κοινωνία τα τελευταία χρόνια. Εκθέτει επίσης τις περιπτώσεις απλών πολιτών, όπως ο νεαρός ειδικευόμενος χειρουργός Δημήτρης Κοτσώνης κι η κυρία Λία (δε θυμάμαι επώνυμο) που αναγκάζονται να μεταναστεύσουν για ν’ αναζητήσουν καλύτερες τύχες.
Σχετικά με τη διαπραγματευτική περίοδο Ιανουαρίου- Ιουλίου 2015, η ταινία υιοθετεί το ρητορικό σχήμα της ανώμαλης προσγείωσης της κυβέρνησης Τσίπρα από τους δονκιχωτικούς αιθέρες σ’ ένα εκβιαστικό διεθνές οικονομικά φιλελεύθερο σύστημα- σχήμα που στοιχειοθετεί αληθοφανέστερα απ’ τους άνισους «Ενήλικους στην αίθουσα» («Adults in the Room», Κώστας Γαβράς, 2019), μέσα από τις διασταυρούμενες συνεντεύξεις του πρώην έλληνα πρωθυπουργού, του υπουργού του και των ευρωπαίων αξιωματούχων. Αυτό αποτελεί τον κύριο σεναριακό κορμό της ταινίας, ο οποίος διακλαδώνεται μόνο φευγαλέα κι επιφανειακά στα υπόλοιπα ζητήματα, που χρησιμεύουν για να σκιαγραφήσουν την έξαρση ακροδεξιών φαινομένων και συμπεριφορών στη χώρα.
Παρά τη μεγαλύτερη συγκρότηση και νηφαλιότητα με τις οποίες παρουσιάζει τις καταστάσεις, για την ταινία του Αυγερόπουλου ισχύει εν τέλει ό,τι και για την ταινία του Γαβρά, ότι δηλαδή μιλάει για γεγονότα που είναι ακόμη πολύ νωπά για να εκτιμηθούν στην ιστορική τους προοπτική.
Επίσης, δεδομένου ότι τα γεγονότα της διαπραγμάτευσης που παρουσιάζει είναι ήδη γνωστά κι ότι στα υπόλοιπα ζητήματα που θίγει δεν έχει να προσθέσει κάτι καινούριο, αρκούμενος μια υποτυπώδη εισαγωγική τους παρουσίαση, το συνολικό αποτέλεσμα μοιάζει σαν φωτογραφικό στιγμιότυπο της χώρας τη δεδομένη ιστορική στιγμή, το οποίο χρησιμεύει περισσότερο είτε ως πηγή πληροφόρησης για την ελάχιστα ή καθόλου ενημερωμένη μερίδα του σημερινού κοινού, είτε ως αναμνηστικό τεκμήριο για τις μελλοντικές γενιές θεατών.
Νίκος Τσαγκαράκης
Το κείμενο δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα patris.gr