FLOW: ΓΑΤΑ ΠΟΥ ΔΕΝ ΦΟΒΟΤΑΝ ΤΟ ΝΕΡΟ, Η - Γιάννης Ζουμπουλάκης
Η γάτα και η κατεστραμμένη γη
Χωρίς αμφιβολία, το πρώτο αριστούργημα της νέας χρονιάς είναι κινούμενο σχέδιο. Η «Γάτα που δεν φοβόταν το νερό» του Λετονού animateur Γκιντς Ζιλμπαλόντις είναι το καλύτερο κινούμενο σχέδιο που έχει γυριστεί ποτέ με ζώα, βάζει τα γυαλιά στην παιδική «τελειότητα» των Αμερικανών (που τις περισσότερες φορές αγγίζει τα όρια της αφέλειας) και λέει πολύ πιο ουσιαστικά πράγματα από τις πιο έγκυρες επιστημονικές διαλέξεις για τους περιλλοντικούς κινδύνους, την κλιματική αλλαγή και τις θεομηνίες που ζούμε και πολύ πιθανόν θα ζήσουμε στο μέλλον. Και δικαίως είναι υποψήφια στα φετινά Οσκαρ, με δύο υποψηφιότητες, στην κατηγορία της καλύτερης ταινίας κινουμένων σχεδίων και σε εκείνη της καλύτερης μη αγγλόφωνης, διεθνούς ταινίας.
Εξέχουσας σημασίας το γεγονός ότι ο Ζιλμπαλόντις και το επιτελείο του απέφυγαν την παγίδα του λόγου. Σε αυτή την ταινία τα ζώα μιλούν σαν …ζώα. Δεν «βοηθιούνται» από κάποια ανθρώπινη γλώσσα. Κάθε άλλο. Εκτός από το ότι δεν ακούμε ποτέ ανθρώπινη γλώσσα, κάθε ζώο έχει την δική του φωνή, αυτή που αναγνωρίζουμε. Η γάτα νιαουρίζει. Ο σκύλος γαβγίζει. Το πουλί κελαηδάει. Και ούτω καθεξής.
Τι πιο απλό αλλά συγχρόνως αδιανόητο ως τώρα σε κινούμενο σχέδιο! Από μόνο του, αυτό το ευφυές εύρημα οδηγεί την ταινία σε έναν κόσμο πέρα για πέρα πιστευτό, έναν κόσμο για τον οποίο δεν χρειάζεται να καταλάβουμε τι γίνεται μέσω της βαρετής φωνής κάποιου αφηγητή (άλλο ένα κλισέ που αποφεύγεται), έναν κόσμο που είναι μεν ο δικός μας αλλά χωρίς τους ανθρώπους. Που πήγαν αλήθεια οι άνθρωποι;
Σύντομα θα αντιληφθούμε ότι ο κόσμος που βλέπουμε έχει υποστεί κάποια καταστροφή η οποία συνεχίζεται. Ωστόσο, φόντο της ταινίας δεν είναι μια μετα αποκαλυπτική, κατεστραμμένη γη τύπου Mad Max, έτσι όπως την έχουμε συνηθίσει στο σινεμά. Είναι εκείνη ενός φυσικού τοπίου που δέχεται το ένα πλήγμα μετά το άλλο, κυρίως από πλημμύρες. Η επιβίωση των ζώων σε μια λιλιπούτεια «κιβωτό του Νώε» δίνει στην ταινία το απαραίτητο στοιχείο της περιπέτειας και το ταξίδι τους δεν θα μας αφήσει σε ησυχία καθ’όλη την διάρκεια της ταινίας που δεν ξεπερνά τα 84’.
Η διάκριση της «Γάτας που δεν φοβόταν το νερό» στα φετινά Οσκαρ όπου διεκδικεί δύο, ως καλύερο κινούμενο σχέδιο και ως μη αγγλόφωνη, διεθνή ταινία ήταν το λιγότερο για αυτό το κομψοτέχνημα πο γράφει κινηματογραφική ιστορία.
Γιάννης Ζουμπουλάκης
Το κείμενο δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα tovima.gr