25ο ΦΝΘ: Πέντε ερωτήματα στο κεφάλι του Φλώρου Φλωρίδη
Διάλογος με αφορμή την ειδική προβολή εκτός συναγωνισμού του δοκιμιακού ντοκιμαντέρ Σύγχυση/Διάχυση στο Film Forward του 25ου ΦΝΘ, ντοκιμαντέρ το οποίο συνυπογράφει με τη σκηνοθέτρια Ζανίν Μέραπφελ.
Υπάρχουν σοβαρές υπόνοιες ότι η τεχνητή νοημοσύνη της καθημερινότητας συνέργησε ώστε να μην είναι μπορετό να απαντήσει άμεσα. Ωστόσο ο Φλώρος Φλωρίδης κατάφερε να υπερκεράσει τα εμπόδια της ψηφιακής σε βάρος του συνωμοσίας και κατέθεσε τις σκέψεις του χωρίς φόβο και χωρίς πάθος.
– Η Σύγχυση/Διάχυση έχει εφαρμογή στον μουσικό αυτοσχεδιασμό;
Ο όρος Σύγχυση/Διάχυση δημιουργήθηκε από τον Κλοντ Σάνον το 1945 και αφορούσε στην κρυπτογραφία. Τον πρωτοδιάβασα ως τίτλο στον πρώτο σόλο δίσκο [1970] του ολλανδού ντράμερ Χαν Μπένινκ, από τους πρωτεργάτες της αυτοσχεδιαζόμενης μουσικής, και μου άρεσε κατά κάποιον τρόπο, μου αποτυπώθηκε στον νου, στη μνήμη. Βέβαια όταν αναζήτησα το νόημα αυτού του όρου, κατάλαβα ότι ο Χαν Μπένινκ τον χρησιμοποιούσε ως έννοια και όχι ως ορισμό, όχι ως μέθοδο κρυπτογράφησης.
Αυστηρά ακολουθώντας τον ως μέθοδο μουσικής καταλήγουμε σε ανεξέλεγκτο ηχητικό χάος, γι’ αυτό και χρειάζεται μεγάλη γνώση και προσοχή η χρησιμοποίηση της μεθόδου αυτής στον μουσικό αυτοσχεδιασμό.
Χρησιμοποίησα τον όρο σαν τίτλο του ντοκιμαντέρ διότι νομίζω ότι είναι μια περιγραφική ορολογία του τι συμβαίνει σήμερα στον κόσμο μας, περισσότερο από κάθε άλλην περίοδο της ανθρωπότητας. λόγω της κεντρικής θέσης που έχει στη ζωή μας η χρήση της τεχνητής νοημοσύνης στην καθημερινότητα. Δεν ήμασταν έτοιμοι για τη χρήση της σε τόσο μαζικό επίπεδο, σε τόσες πολύμορφες δραστηριότητες, δίχως την απαραίτητη επιμόρφωση για τις δυνατότητές της…
– Τι συμβαίνει όταν ένα οπτικοακουστικό δοκίμιο, ζωντανά αποδομένο, γίνεται ντοκιμαντέρ;
Γενικώς θα έλεγα ότι δεν συμβαίνει τίποτε περισσότερο από ακόμη μία δημιουργική προσέγγιση του θέματος… Ας εξηγήσω. Εξαρτάται από τους δημιουργικούς παράγοντες και τους ανθρώπους που θα διαμορφώσουν το αρχικό οπτικοακουστικό δοκίμιο σε ντοκιμαντέρ και, βεβαίως, για ποιόν λόγο θα το κάνουν. Όλα αυτά θα ορίσουν την αναγκαιότητα και τη διαφορετικότητα του ντοκιμαντέρ.
Στη συγκεκριμένη δική μας μεταφορά, παράγοντες και θέμα παραμένουν ακριβώς ίδια. Ο λόγος ύπαρξης του ντοκιμαντέρ είναι καθαρά πρακτικός. Η παράσταση και η περφόρμανς για να «μετακινηθούν» χρειάζονται πολύ περισσότερα χρήματα από το ταξίδι μιας ταινίας. Και βεβαίως, ως ντοκιμαντέρ πια, σημαίνει ότι μπορεί να συνεχίσει να υπάρχει όσον καιρό θα ήθελαν οι δημιουργοί του, δηλαδή σχεδόν για πάντα.
Κι αυτό ήταν στη θέλησή μας γιατί διαπραγματεύεται ένα αρκετά σημαντικό θέμα, τη σύγχυση και τη διάχυση που υπάρχει αυτήν την εποχή στον κόσμο. Πιθανώς οι διαφορές της Ελλάδας με την Γερμανία να έχουν αμβλυνθεί στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά η σύγχυση του κόσμου υφίσταται περισσότερο από ποτέ… και η διάχυσή της μια χαρά κρατεί με τη μεγάλη βοήθεια των κοινωνικών δικτύων / τεχνητής νοημοσύνης.
– Η ανθρωπολογία και τα προβλήματα του σύγχρονου κόσμου, του Κλοντ Λεβί-Στρος, είναι πηγή γόνιμου διαλόγου;
Το βιβλίο αυτό του Λεβί-Στρος είναι σαφέστατα πηγή γόνιμου διαλόγου. Είναι κατά έναν τρόπο περίληψη όλης της δουλειάς του, ως ενός από τους σημαντικότερους ανθρωπολόγους, και αναφέρεται στα προβλήματά μας, του σύγχρονου ανθρώπινου κόσμου δηλαδή. Επομένως έχει να κάνει με τον διαλογισμό και με τον διάλογο γύρω από τις τέχνες, μεταξύ καλλιτεχνών, μεταξύ ευρωπαϊκών κρατών, μεταξύ απλών ανθρώπων.
Αυτός ήταν ο λόγος που διάλεξα αποσπάσματα του βιβλίου και τα έδεσα με τις εικόνες, επιθυμώντας να αναφερθώ σε κάτι γενικότερο και σπουδαιότερο, πέρα από τις διαφορές Ελλάδας-Γερμανίας στην περίοδο 2011-2014.
– Ο αυτοσχεδιαστής είναι φιλόσοφος μετά μουσικής; Τι φρονείς;
Αυτοσχεδιαστής για μένα είναι οποιοσδήποτε χρησιμοποιεί τη μέθοδο του αυτοσχεδιασμού για να δημιουργήσει οτιδήποτε στις τέχνες ή και σε οποιαδήποτε άλλη δημιουργική δραστηριότητα της ζωής του. Η μουσική είναι μία από αυτές τις δραστηριότητες και για μένα που είμαι μουσικός είναι σημαντική μέθοδος δημιουργίας.
Βέβαια, στην καθημερινότητα, αυτοσχεδιασμός για τον πολύ κόσμο μπορεί να σημαίνει κάποιου είδους τσαπατσουλιά. Μεγάλο λάθος. Από την άλλη όμως μεριά, όταν χρησιμοποιείται με επιπολαιότητα ο αυτοσχεδιασμός δημιουργεί τσαπατσουλιά. Πάντα είναι το αποτέλεσμα αυτό που μετράει και όχι η διαδικασία να το προσεγγίσεις.
Ο αυτοσχεδιασμός ωστόσο είναι και μέθοδος αυτογνωσίας. Και αφού η φιλοσοφία είναι μέθοδος αυτογνωσίας, ο αυτοσχεδιαστής πρέπει πρακτικά να είναι και λίγο ή και πολύ φιλόσοφος… Μεγάλες κουβέντες όλες αυτές και χρειάζεται χρόνος για να αναπτυχθούν.
– Ένα διαλεκτικό μουσικό και οπτικοακουστικό δρώμενο αξίζει καταγραφής;
Πάμε λίγο στα προηγούμενα, όπου αναφέραμε ότι η τεχνητή νοημοσύνη έχει καταλάβει όλη την καθημερινότητα σχεδόν όλης της ανθρωπότητας και μια από τις κακές εφαρμογές της είναι η καταγραφή της καθημερινότητας του καθενός, που κανέναν δεν ενδιαφέρει ή πιθανώς τους παρατρεχάμενούς του.
Άρα ένα διαλεκτικό μουσικό και οπτικοακουστικό δρώμενο σαφέστατα αξίζει καταγραφής όταν και ο δημιουργός του το θέλει και το πιστεύει. Μέσα στον κυκεώνα της καθημερινότητάς μας ας υπάρχει και αυτού του είδους η καταγραφή.
Η συνέντευξη δόθηκε στον Κώστα Καρδερίνη
και δημοσιοεύτηκε στον ιστοσελίδα enetpress.gr