Εισαγωγή στην ιστορία του φασισμού
Τον Οκτώβριο του 1922 ο Μπενίτο Μουσολίνι καταλαμβάνει την εξουσία στην Ιταλία. Με αφετηρία τη Νάπολι ξεκίνησε την πορεία προς τη Ρώμη, όπου χιλιάδες μέλη του φασιστικού κόμματος βάδισαν προς την ιταλική πρωτεύουσα εξαναγκάζοντας το βασιλιά Βιτόριο Εμανουέλε να καθαιρέσει το νόμιμο πρωθυπουργό Λουίτζι Φάκτα και να την παραδώσει στον Μουσολίνι.
Ποιος όμως ήταν ο Μουσολίνι; πως κέρδισαν την εξουσία οι φασίστες; Τι ακολούθησε την άνοδο των φασιστών στην Ιταλία; Πως επηρεάστηκαν άλλες χώρες; Πόσο βαθιές ρίζες έχει ο φασισμός; Πόσο έχουν επηρεαστεί από τις ιδέες του Μουσολίνι κάποιοι σύγχρονοι πολιτικοί.
Το εξαιρετικό ντοκιμαντέρ του Μαρκ Κάζινς «Πορεία προς τη Ρώμη» (Marcia su Roma), προσπαθεί να δώσει απαντήσεις και να φωτίσει κάποιες σκοτεινές γωνίες της Ιστορίας. Συνδέει τον Μουσολίνι με τη σύγχρονη ακροδεξιά και χρησιμοποιεί ως αρωγό στη συναρπαστική του αφήγηση το ίδιο το σινεμά μέσα από εικόνες κινηματογραφικών ταινιών. Μάλιστα στην αρχή, θέλοντας να αναδείξει τη δύναμη της κινηματογραφικής εικόνας, μας δείχνει ένα σύνθημα -τσιτάτο του Μουσολίνι που λέει «Ο κινηματογράφος είναι το πιο δυνατό όπλο» (la cinematografie e l’ arma piu forte). Οι πρώτες κινηματογραφικές εικόνες είναι από μια ταινία του 1922 της Ελβίρα Νοτάρι στη Νάπολι. Κι ακολουθούν αποσπάσματα από την προπαγανδιστική φασιστική ταινία του Ουμπέρτο Παραντίζι «Σ’ εμάς». Γίνεται αναφορά και σε άλλες ταινίες όπως «Το θωρηκτό Ποτέμκιν» (1925, Σεργκέι Αϊζενστάιν), «Ο θρίαμβος της θέλησης» (1934, Λένι Ρίφενσταλ), «Μια ξεχωριστή μέρα» (1978, Ετόρε Σκόλα), «Ο κονφορμίστας» (1970, Μπερνάντο Μπερτολούτσι), «Σαλό» (1976, Πιέρ Πάολο Παζολίνι), «Αγαπάτε αλλήλους» (1921, Καρλ Ντράγιερ), «Ο Νανούκ του Βορά» (1922, Ρόμπερτ Φλάερτι) κ.α.
Ο σκηνοθέτης ξεκινά την ταινία με τον Ντόναλντ Τραμπ (τυχαίο;) που του τίθεται το ερώτημα γιατί χρησιμοποίησε τη διάσημη φράση του Μουσολίνι “καλύτερα να ζήσεις μια μέρα σαν λιοντάρι παρά 100 χρόνια σαν πρόβατο”. Στη συνέχεια ξεκινά μια αποδόμηση του ιταλού δικτάτορα και της «ηρωικής» πορείας προς τη Ρώμη αποκαλύπτοντας κάποια προπαγανδιστικά κινηματογραφικά κόλπα που χρησιμοποίησε ο Παραντίζι. Κι όμως ο άνθρωπος αυτός ο οποίος υφάρπαξε την εξουσία, κατάφερε να γοητεύσει μια σειρά από προσωπικότητες ανάμεσα στις οποίες και τον Σίγκμουντ Φρόιντ! Και βέβαια βρήκε μιμητές και συμμάχους όπως ο Σαλαζάρ στην Πορτογαλία, ο Φράνκο στην Ισπανία, ο Χίτλερ στη Γερμανία κ.α. Αλλά έχει εμπνεύσει και σύγχρονους πολιτικούς όπως η Λε Πέν, η Μελόνι, ο Όρμπαν, ο Μπολσονάρου, ο Τραμπ κ.α. Όλα αυτά και άλλα πολλά μαθαίνουμε βλέποντας το υπέροχο αυτό ντοκιμαντέρ του Κάζινς. Η αφήγηση του οποίου ξεφεύγει από την κλασική φόρμα, είναι απολαυστική και αποτελεί ένα υψηλής ποιότητας καλλιτεχνικό έργο.
Στράτος Κερσανίδης
Το κείμενο δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα kersanidis.wordpress.com