Για να απολαύσεις τα ντοκιμαντέρ του θεωρητικού του κινηματογράφου Μαρκ Κάζινς πρέπει να παραβλέψεις μια εγγενή αδυναμία τους, την επιμονή του να εκτελεί (και) χρέη αφηγητή. Φοβόμαστε ότι η βαριά ιρλανδική προφορά, η μονότονη εκφορά του λόγου και η προβληματική άρθρωση δυσκολεύουν την παρακολούθηση. Αν τα καταφέρεις και σε ενδιαφέρει η ιστορία των εικόνων αλλά και η Ιστορία μέσα από τις εικόνες, σε περιμένουν απρόσμενες αναγνώσεις, διεισδυτική ανάλυση και μια βαθύτερη κατανόηση του τρόπου λειτουργίας του σινεμά, την οποία σε λίγες ταινίες τεκμηρίωσης θα συναντήσεις.
Η Πορεία προς τη Ρώμη χωρίζεται σε κεφάλαια και περιγράφει την ιστορία του φασισμού, ξεκινώντας από την πορεία των μελανοχιτώνων προς τη Ρώμη για την κατάληψη της εξουσίας και φτάνοντας μέχρι σήμερα. Ενώ η εξιστόρηση των γεγονότων απευθύνεται σε ανθρώπους που δεν τα γνωρίζουν, οι παρατηρήσεις του Κάζινς συχνά την προδικάζουν, ενώ δεν αποφεύγονται και γραφικότητες – σκεφτείτε ότι το φιλμ κλείνει με την Άλμπα Ρορβάχερ να τραγουδάει το «Bella Ciao». Από την άλλη, ο Κάζινς καταδεικνύει εύστοχα τον φασισμό της εικόνας, το σινεμά ως όργανο επιθετικής εδραίωσης μιας ιδεολογίας και διαμόρφωσης της «αλήθειας» με τρόπο που να την εξυπηρετεί. Έτσι το ντοκιμαντέρ του γίνεται απαραίτητο, έστω κι αν θα αρκούσε γι’ αυτό η συνδρομή του στην υπενθύμιση των πραγματικών, φρικιαστικών διαστάσεων μιας επικίνδυνης ιδεολογίας. Βλέπεις, ο σύνδεσμός της τελευταίας με αυτές τις διαστάσεις χαλαρώνει όσο αυτή αποδίδεται, καταχρηστικά, ως ορολογία σε απόψεις πιο συντηρητικές ή απλώς διαφορετικές από τις δικές μας.
Γιάννης Βασιλείου
Το κείμενο δημοσιομεύtηκε στην ιστοσελίδα lifo.gr