R.M.N. - Γιάννης Καντέα Παπαδόπουλος

Υποδειγματικό σινεμά ρεαλισμού ιδωμένο με όρους θρίλερ, όχι όμως με την αιχμηρότητα που μας έχει συνηθίσει ο Κριστιάν Μουντζίου.

Η περιοχή της Τρανσυλβανίας στα ρουμανο-ουγγρικά σύνορα μπορεί να είναι διάσημη για το ρόλο της στην ποπ κουλτούρα, εξαιτίας κυρίως του "Δράκουλα" (Μπραμ Στόκερ), αλλά η γεωπολιτική ιστορία της παραμένει εν πολλοίς άγνωστη. Επί αιώνες μήλον της έριδος ανάμεσα σε Ρουμανία και Ουγγαρία, με πολυεθνικό πληθυσμό, μεγάλο μέρος του οποίου είναι ουγγρόφωνοι και γερμανόφωνοι, η Τρανσυλβανία τα τελευταία εκατό και κάτι χρόνια αποτελεί κομμάτι του ρουμανικού κράτους, δίχως σε αυτό το διάστημα να έχουν εκλείψει οι εθνικές αντιπαλότητες. Εκείνες, αθροιστικά με το οξύ φυλετικό μίσος, τοποθετούνται στο κάδρο του κάτοχου Χρυσού Φοίνικα Κριστιάν Μουνγκίου ("4 μήνες, 3 εβδομάδες, 2 μέρες"), ο οποίος αφηγείται μια σκοτεινή ιστορία με φόντο ένα χωριό της περιοχής.

Όλα ξεκινούν όταν ένας άντρας εγκαταλείπει βιαστικά τη δουλειά του στη Γερμανία, ώστε να επανενωθεί με την οικογένειά του. Ο γιος του έχει χάσει την ομιλία του εξαιτίας ενός τραυματικού περιστατικού για το οποίο δε γνωρίζουν τίποτα. Ενώ ο πατέρας επιχειρεί να βρει μια λύση, αναθερμαίνεται η σχέση με την πρώην ερωμένη του, την ώρα που στο τοπικό εργοστάσιο η άφιξη δύο Ασιατών εργατών προξενεί αναπάντεχες κόντρες στην κοινότητα.

Όπως συνηθίζει στο σινεμά του ο Μουνγκίου, υπό το πρίσμα του σκληρού ρεαλισμού και της σπουδής χαρακτήρων, φέρνει στην επιφάνεια τις σκοτεινότερες πτυχές της μοντέρνας Ρουμανίας. Εδώ η έμφαση δίνεται στην καλπάζουσα ξενοφοβία, η οποία εκφράζεται μέσω ενός επιθετικού ρατσισμού βγαλμένου από άλλες εποχές, ο οποίος αποκτά υπερηχητικές διαστάσεις στο πλαίσιο ενός μικρού χωριού. Ο σκηνοθέτης υιοθετεί υποδειγματικά το ύφος του αγωνιώδους θρίλερ για να υπογραμμίσει το ζόφο που κυκλώνει τους χαρακτήρες του, οι οποίοι αδιαφορούν για το κακό που καλλιεργούν ώσπου να τους χτυπήσει την πόρτα.

Δεξιοτέχνης των ψυχογραφημάτων με πολιτικές προεκτάσεις, ο Μουνγκίου σαφώς και αποφεύγει τις εύκολες αντιρατσιστικές επικρίσεις. Από την άλλη, όμως, δεν επιδεικνύει την ίδια ικανότητα ενδοσκόπησης στη σκοτεινιά των ηρώων του, καταφεύγοντας σε έναν υποβλητικό μεν, ασφαλή δε σχολιασμό, τον οποίο ο ίδιος έχει εκφέρει αιχμηρότερα στο παρελθόν.